Báo cáo Sáng kiến Kinh nghiệm của giáo viên chủ nhiệm trong việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh Lớp 9 Trường THCS Phù Đổng

 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 BÁO CÁO SÁNG KIẾN
 1. Tên sáng kiến:
 KINH NGHỆM CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM TRONG VIỆC 
GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH LỚP 9 TRƯỜNG THCS 
PHÙ ĐỔNG
 2. Mô tả bản chất của sáng kiến:
 2.1. Các bước và cách thức thực hiện giải pháp:
 2.1.1. Khái niệm, phân loại kĩ năng sống:
 a. Khái niệm kỹ năng sống.
 - Thực chất cho đến nay vẫn chưa có một định nghĩa rõ ràng và đầy đủ về 
kỹ năng sống, nhưng chúng ta có thể hiểu một cách đơn giản kỹ năng sống 
(KNS) bao gồm một loạt các kỹ năng (KN) cụ thể, cần thiết cho cuộc sống hàng 
ngày của con người. 
 - Bản chất của KNS là KN tự quản bản thân và KN xã hội cần thiết để cá 
nhân tự lực trong cuộc sống, học tập và làm việc hiệu quả. 
 - Nói cách khác, KNS là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người, khả 
năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích 
cực trước các tình huống của cuộc sống. 
 b. Phân loại kỹ năng sống.
 - Kỹ năng sống được chia làm hai loại: kỹ năng cơ bản và kỹ năng nâng 
cao.
 + Kỹ năng cơ bản gồm: kỹ năng nghe, nói, đọc, viết, múa, hát, đi, đứng,...
 + Kỹ năng nâng cao là sự kế thừa và phát triển các kỹ năng cơ bản dưới
một dạng thức mới hơn. Nó bao gồm: các khả năng tư duy logic, sáng tạo, suy
nghĩ nhiều chiều, phân tích, tổng hợp,...Ở các lớp THCS, kỹ năng nâng cao được 
xem trọng nhiều, còn kĩ năng cơ bản được xem trọng ở các lớp đầu cấp tiểu học.
 2.1.2. Phương pháp giáo dục kỹ năng sống.
 - Xây dựng nề nếp lớp;
 - Giáo dục đạo đức, rèn luyện kĩ năng;
 - Nâng cao chất lượng học tập;
 - Công tác Đội Thiếu Niên Tiền Phong Hồ Chí Minh và HĐNGLL;
 - Công tác phối kết hợp.
 a. Xây dựng nề nếp lớp.
 * Mục tiêu:
 - Ngay từ đầu năm học GVCN có biện pháp để xây dựng được nề nếp cho 
lớp mình để giúp các em: 3
 - Rèn cho học sinh biết cách giao tiếp và ứng xử phù hợp và linh hoạt trong 
cuộc sống hằng ngày;
 - Hướng dẫn học sinh biết cách phối hợp công việc của từng cá nhân khi 
làm việc đồng đội;
 - Biết sống tích cực, chủ động;
 - Tạo cơ hội thuận lợi để HS thực hiện tốt quyền, bổn phận của mình và 
phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức.
 * Biện pháp.
 - GVCN yêu cầu học sinh học thuộc và ghi nhớ nội quy, truyền thống nhà 
trường. Tổ chức kí cam kết thực hiện an toàn giao thông, phòng chống tệ nạn xã 
hội, tiêu cực trong học tập, thi cử;
 - Tìm hiểu phân loại học sinh ngay từ đầu năm học thông qua GVCN, Ban 
đại diện cha mẹ học sinh lớp, cán sự lớp những năm học trước, đồng thời nhờ sự 
hỗ trợ của giáo viên ở địa phương để nắm bắt và có biện pháp giáo dục phù hợp;
 - Tổ chức tốt các tiết hoạt động ngoài giờ lên lớp, các buổi lao động, hội 
khỏe Phù Đổng, các hoạt động ngoài giờ lên lớp nhân kỉ niệm các ngày lễ lớn, 
qua chủ điểm tháng, qua các hoạt động đó lồng ghép giáo dục kỹ năng sống 
cho học sinh, hình thành cho các em hành vi, thói quen đạo đức. 5
Học sinh tham gia các hoạt động TDTT đá bóng, đá cầu ... 7
 Học sinh tham gia Hội trại kĩ năng
 - Nhắc nhở các em tham gia đầy đủ các buổi tập huấn kỹ năng sống, xem, 
nghe tuyên truyền do Liên đội, nhà trường, các tổ chuyên môn và các tổ chức 
khác tổ chức thực hiện như : Tuyên truyền ATGT, tệ nạn xã hội, phòng chống 
thiên tai, đuối nước, sơ cấp cứu...;
 - Khuyến khích các em xây dựng, ủng hộ quỹ vì bạn nghèo, “Em nuôi khăn 
quàng đỏ” giúp bạn có hoàn cảnh khó khăn vươn lên trong học tập, quỹ vòng tay 
bè bạn, xe đạp giúp bạn đến trường Liên đội và khi có tổ chức tình thương liên 
hệ để giúp đỡ những bạn có hoàn cảnh khó khăn hình thành cho các em lòng 
thương người;
 - Phối hợp tốt với cha mẹ học sinh, Ban đại diện cha mẹ học sinh, nhà 
trường và các tổ chức xã hội khác trong công tác giáo dục đạo đức cho học sinh 
nhất là đối với những học sinh cá biệt, hoan nghịch, lười học, khuyết tật, học 
yếuViệc tạo mối quan hệ mật thiết với cha mẹ học sinh cũng là điều hết sức 
quan trọng, giáo viên chủ nhiệm đừng để các cuộc họp cha mẹ là lúc phê phán, 
chê bai việc học tập, hạnh kiểm của học sinh. Hãy làm cho cuộc họp trở thành 
buổi trao đổi thân mật giữa giáo viên chủ nhiệm và gia đình. Từ đó giáo viên chủ 
nhiệm sẽ tạo được mối quan hệ thân mật giữa nhà trường với gia đình. Khi học 
sinh có vấn đề về hạnh kiểm, học tập giáo viên chủ nhiệm cần liên hệ ngay với 9
 - Ngoài ra để tạo động lực cho các em đến lớp mỗi ngày và giúp các em tự 
tin hơn trong giao tiếp với bạn bè thì GVCN cần phải biết xây dựng tập thể lớp 
thật đoàn kết. Việc làm này có tác dụng bồi dưỡng cho các em lòng yêu thương, 
tinh thần tập thể một phẩm chất tốt của con người mới. Nó có ý nghĩa rất đặc 
biệt làm nền móng cho các mặt giáo dục khác;
 - Hoặc ở trong lớp có học sinh ốm đau nghỉ học tôi cùng ban cán sự lớp 
đến thăm hỏi động viên. Đây là việc làm thường xuyên trong nhiều năm qua (khi 
làm công tác chủ nhiệm), có tác dụng rất lớn đối với các em. Một mặt cho các em 
thấy được sự quan tâm của lớp đối với các em mặt khác cũng cho những học sinh 
lười học (viết giấy phép giả ốm không đi học) thấy được việc làm của mình là sai 
trái không nên, từ đó các em càng ý thức hơn trong mọi mặt..;
 - Đây là việc làm giúp các em càng hiểu nhau hơn. Bởi lên lớp 9 các em đã 
lớn, đã biết suy nghĩ và hiểu cho bạn mình. Chính vì thế, trong lớp cần để ý tránh 
tình trạng chơi theo nhóm, gây mất đoàn kết. GVCN tạo điều kiện cho các em 
hòa đồng qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp;
 Lớp 9.1 sinh hoạt NGLL theo chủ đề: Nhớ ơn thầy cô
 c. Nâng cao chất lượng học tập.
 * Mục tiêu: Giáo viên chủ nhiệm phải có kế hoạch và biện pháp để nâng 
dần chất lượng học tập của lớp. Lấy chất lượng học tập làm thước đo trọng tâm 
để đánh giá thi đua; 11
 - Hằng ngày giáo viên hướng dẫn Ban cán sự lớp kiểm tra đồ dùng học tập, 
việc ghi chép bài của các em thường xuyên để phối hợp với cha mẹ bổ sung đồ 
dùng học tập và uốn nắn kịp thời những em có biểu hiện không tốt;
 - GVCN luôn dành nhiều lời khen, động viên kịp thời nhằm khích lệ những 
học sinh có tiến bộ trong học tập, nhất là các em học yếu hơn; 
 - Xây dựng tinh thần đoàn kết cao trong lớp, để các em biết quan tâm, yêu 
thương giúp đỡ lẫn nhau trong mọi hoạt động nhất là trong học tập; 
 - Tạo điển hình và xây dựng truyền thống của lớp: Khi vào chủ nhiệm lớp 
tôi nhận thấy không khí của lớp bi quan, vì là mới chia tách lớp, các em còn chưa 
hòa đồng. Sau khi giải thích, phân tích cho các em thấy mình đủ sức hoàn toàn 
để trở thành lớp tốt trong trường nếu các em biết phấn đấu.Tôi chỉ đạo mọi hoạt 
động của lớp bằng phương pháp tạo điển hình. Tôi tổ chức họp ban cán sự lớp và 
bộ môn hằng tuần, phân công nhiệm vụ cụ thể từng em, theo dõi kèm kẹp giúp đỡ 
học sinh chưa ngoan trong lớp để giúp các em tiến bộ. Đưa ra bảng nội quy chấm 
điểm tốt, xếp loại vào cuối tuần, cuối tháng, cuối học kỳ theo thang điểm đề ra 
(A,B,C,D);
 - Qua việc kiểm tra và xếp loại của tổ và ban cán sự lớp, tôi kịp thời đôn 
đốc, nhắc nhỡ em chưa tiến bộ nhằm giúp đỡ các em ngày càng tốt hơn;
 + Học sinh yếu phấn đấu trung bình;
 + Học sinh trung bình phấn đấu khá;
 + Học sinh khá phấn đấu giỏi;
 - Những học sinh tiến bộ vượt bật tôi thường tuyên dương trước lớp, trích 
tiền quỹ lớp mua vở để khen thưởng động viên các em vào mỗi tháng, hoặc cuối 
mỗi học kỳ và cuối năm học.
 d. Công tác Đội Thiếu Niên Tiền Phong Hồ Chí Minh và HĐNGLL.
 * Mục tiêu: 
 - Thông qua công tác Đội và các HĐNGLL giúp các em rèn luyện kỹ năng 
giao tiếp. Tạo điều kiện cho các em tự thể hiện với vai trò khả năng, năng khiếu 
và mạnh dạn trước tập thể;
 - Tạo điều kiện để các em có cơ hội phát triển toàn diện về Văn - Thể - Mĩ, 
giao lưu học hỏi lẫn nhau về những kiến thức đã học, những kỹ năng sống giúp 
các em có những buổi thư giãn đầy ý nghĩa, tạo những động lực giúp các em học 
tập tốt hơn.
 * Biện pháp: Tổ chức cho đội viên học nội dung về quyền và nhiệm vụ của 
đội viên Đội Thiếu Niên Tiền Phong Hồ Chí Minh. Nắm và thuộc tiểu sử anh 
hùng Liên, chi đội mang tên; 13
 Tổ chức Đại hội Chi đội, Liên đội
e. Công tác phối kết hợp. 15
người giáo viên chủ nhiệm, gặp nhiều khó khăn trong việc quản lý và giáo dục 
học sinh ảnh hưởng lớn đến chất lượng học tập của các em;
 - Bên cạnh công tác giảng dạy thì công tác chủ nhiệm cũng đóng một vai 
trò khá quan trọng. Giáo viên chủ nhiệm ngoài việc làm hồ sơ sổ sách, thông báo 
những thông tin quan trọng với Ban giám hiệu, Đoàn, Đội mà còn phải là 
người hiểu tâm lý của lứa tuổi thiếu niên, học sinh THCS để có thể động viên 
khuyến khích khi các em học sa sút hay có chuyện buồn trong gia đình, kịp thời 
uốn nắn, nhắc nhở khi các em gặp phải sai lầm. Ngoài ra, giáo viên chủ nhiệm 
còn phải là người tận tình hướng dẫn, hình thành cho các em những kỹ năng cần 
thiết giúp các em vận dụng vào trong thực tiễn cuộc sống một cách dễ dàng, 
thuận lợi hơn và có kết quả học tốt. Vì vậy giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là 
hoạt động có ý nghĩa quan trọng với sự hình thành và phát triển nhân cách người 
học, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nói riêng và nâng cao chất lượng 
cuộc sống nói chung;
 - Lứa tuổi học sinh THCS (lứa tuổi thiếu nìên) là một giai đoạn chuyển tiếp 
trong sự phát triển của con người diễn ra giữa giai đoạn trẻ em và tuổi trường 
thành. Đây là lứa tuổi có bước nhảy vọt về thể chất lẫn tinh thần. Bởi vậy giáo 
viên chủ nhiệm (GVCN) cần nắm được vị trí và ý nghĩa của giai đoạn phát triển 
lâm lí thiếu niên, những khó khăn, thuận lợi trong sự phát triển tâm, sinh lí của 
các em để giảng dạy, giáo dục tốt;
 - Muốn làm tốt công tác chủ nhiệm trước hết phải được học sinh tin yêu 
quý trọng, có vậy thì trong lời nói, cử chỉ, hành động của thầy mới có tính thuyết 
phục cao đối với học sinh;
 - Bên cạnh đó, người giáo viên chủ nhiệm cần có biện pháp để đưa chất 
lượng học tập của lớp mình ngày càng đi lên, khắc phục tình trạng học sinh lười 
học, bỏ giờ, bỏ tiết;
- Từ những thuận lợi và khó khăn trên chúng ta xác định được vấn đề của lớp là 
gì? Vì sao lại có vấn đề đó? Cần phải làm gì để giải quyết vấn đề đó?.. Chính 
những câu hỏi đặt ra đó mà chúng ta có thể tìm ra giải pháp hay nhất, tốt nhất để 
giải quyết những vấn đề đặt ra và đi đến kết quả cuối cùng là những gì chúng ta 
đạt được. Tôi nhận thấy việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là tiên 
phong, cần thiết để hoàn thành tốt công tác chủ nhiệm. Chính vì thế, bản 
thân tôi áp dụng “Kinh nghiệm của giáo viên chủ nhiệm trong việc giáo dục 
kĩ năng sống cho học sinh lớp 9 trường THCS Phù Đổng” và đã mang lại 
hiệu quả cao trong công tác giáo dục học sinh của lớp chủ nhiệm.
 2.3. Nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược điểm hiện 
tại:
 Trên cơ sở vai trò và trách nhiệm của GVCN lớp trong công tác giáo dục 
HS, để đề ra những giải pháp hợp lý nhằm nâng cao chất lượng học tập tốt, đạo 17
thành tích và tiến bộ vượt bậc, được nhà nhà trường, các tổ chức Đoàn, Đội đánh 
giá cao, phụ huynh học sinh tin tưởng, yêu mến, hổ trợ. Ngoài ra, với sáng kiến 
này chúng ta có thể áp dụng cho tất cả các lớp 9 trong nhà trường.
 2.5. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng 
sáng kiến theo ý kiến của tác giả và theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia 
áp dụng sáng kiến lần đầu, kể cả áp dụng thử (nếu có):
 2.5.1. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng 
sáng kiến theo ý kiến của tác giả
 Qua sự cố gắng học hỏi và sự nổ lực của bản thân trong nhiều năm tôi đã 
thấy được sự tiến bộ rõ trong học sinh lớp mình chủ nhiệm. Các em đã bổ sung 
cho bản thân được các kỹ năng sống tối thiểu mà trước đây các em không để ý tới 
như cách xưng hô, lễ phép với thầy cô, với khách, với người lớn tuổi; các em biết 
ứng xử thân thiện hơn trong mọi tình huống, đã biết kiềm chế bản thân, biết làm 
việc theo nhóm, bước đầu có kỹ năng về hoạt động xã hội. Các em đã biết giữ gìn 
sức khỏe, có ý thức bảo vệ bản thân. Thông qua việc rèn kỹ năng sống các em đã 
có ý thức tốt hơn trong học tập trên lớp và ý thức tự học của các em có tiến bộ rõ 
nét. Các em đã thể hiện được bản thân dám đấu tranh với thói hư tật xấu và mạnh 
dạn lên án thói hư tật xấu, biết phân biệt đúng sai và dám chịu trách nhiệm việc 
mình làm.
 Kết quả cụ thể được thể hiện qua các hoạt động, phong trào:
 - Lớp 9.1: năm học 2021-2022 đạt chi đội xuất sắc.
 - Lớp 9.1: năm học 2022-2023 trong học kì I vừa qua đã đạt được những 
thành tích cụ thể:
 + Vui hội trăng rằm: đạt giải nhất;
 + Tham gia giải bóng đá do trường tổ chức: đạt giải II;
 + Tham gia giải bóng rổ do trường tổ chức: đạt giải II;
 + Tham gia giải đá cầu do trường tổ chức: đạt giải II;
 + Giờ học hạnh phúc: giải II;
 + Văn nghệ Mừng Đảng, Mừng Xuân: Giải B;
 + Hội trại kĩ năng: giải III toàn đoàn;
 + Giải nhất Hội thi “Rung chuông vàng”.
 + Lớp có nề nếp tốt, tham gia tốt và đạt hiệu quả các buổi lao động theo 
phân công, chăm sóc bồn hoa, vườn thuốc nam.
 Muốn công tác chủ nhiệm càng thành công thì người giáo viên chủ nhiệm 
cần phải nhiệt tình, kể cả kiên nhẫn và thường xuyên rèn luyện cho mình những 
kỹ năng cần có của người giáo viên chủ nhiệm. Phải có tình thương yêu đối với 
học sinh, tạo cho các em có một niềm tin vào bản thân, niềm tin và lòng kính