Đề cương SKKN Dạy học thơ hiện đại Việt Nam 1945-1975 (Ngữ văn 9) theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất

 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TP VINH 
ĐỀ CƯƠNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 ĐỀ TÀI: 
DẠY HỌC THƠ HIỆN ĐẠI VIỆT NAM 1945-1975 (NGỮ VĂN 9) 
 THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC, PHẨM CHẤT 
 LĨNH VỰC: NGỮ VĂN 
 Giáo viên: Bùi Thị Ngân 
 Đơn vị: Trường THCS Nghi Kim 
 SĐT: 0989459256 
 Email: buikimngan203@gmail.com 
 Năm học: 2021 - 2022 II. NỘI DUNG 
 1. Cơ sở lý luận 
 1.1. Khái quát về thơ hiện đại Việt Nam 1945 – 1975 
 Thơ hiện đại Việt Nam 1945 – 1975 được sáng tác trong hoàn cảnh lịch sử 
đất nước Việt Nam diễn ra 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, công 
cuộc đi lên xây dựng CNXH ở miền Bắc. Các tác phẩm thơ hiện đại Việt Nam 
1945 – 1975 trong chương trình Ngữ văn 9 được chia làm 3 giai đoạn: 
 - Giai đoạn 1945 – 1954: thơ ca kháng chiến chống Pháp 
 - Giai đoạn 1954 – 1964: thơ ca thời kì xây dựng CNXH ở miền Bắc 
 - Giai đoạn 1964 – 1975: thơ ca kháng chiến chống Mỹ 
 1.2. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất 
 Dạy học theo hướng phát triển năng lực, phẩm chất là mô hình dạy học 
hướng tới mục tiêu phát triển tối đa phẩm chất và năng lực của người học thông 
qua cách thức tổ chức các hoạt động học tập độc lập, tích cực, sáng tạo của học 
sinh dưới sự tổ chức, hướng dẫn và hỗ trợ hợp lý của giáo viên. 
 2. Đánh giá thực trạng việc tổ chức các hoạt động dạy học theo định 
hướng phát triển năng lực, phẩm chất hiện nay 
 1.1. Ưu điểm 
 Việc tổ chức dạy học theo định hướng phát triển năng lực phẩm chất của 
người học đã và đang được áp dụng theo cả chiều rộng lẫn chiều sâu ở tất cả các 
giáo viên tham gia giảng dạy bộ môn Ngữ văn. 
 Hiện tại, tổ chức dạy học theo định hướng phát triển năng lực học sinh đã gặt 
hái được nhiều thành tựu: Phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học 
sinh trong hoạt động chiếm lĩnh tri thức, các em đã mạnh dạn hơn, tích cực và sáng 
tạo hơn trong hoạt động học. Vì thế các giờ học trở nên sôi nổi, hấp dẫn hơn. 
 1.2. Hạn chế 
 a. Về phía giáo viên 
 - Ngữ văn là môn học có đặc thù riêng. Với đặc trưng tích hợp và nội dung 
phong phú, môn Ngữ Văn giúp chúng ta cảm nhận điều hay ý đẹp từ cuộc sống, 
dạy cho ta những bài học làm người, rèn luyện ở học sinh kĩ năng tạo lập văn bản 
và sử dụng ngôn ngữ giao tiếp hiệu quả; đòi hỏi người giáo viên khi giảng dạy phải 
có năng lực tư duy, suy luận, phải nhạy cảm, tinh tế và có tính sáng tạo cao. Trong 
khi đó bản thân kinh nghiệm giảng dạy chưa nhiều, vốn sống còn hạn chế. 
 - Trong quá trình thực hiện, bản thân giáo viên đôi lúc vẫn nặng nề về việc 
dạy học theo hướng truyền thống ở 1 số tiết dạy, bài dạy. + HS quan sát tranh, nêu tên bài thơ Tiếng gà trưa (Xuân Quỳnh) để liên hệ 
đến chủ đề tình bà cháu, từ đó dẫn dắt vào bài thơ Bếp lửa (Bằng Việt). 
 3.2.2. Tổ chức hoạt động hình thành kiến thức 
 * Một số lưu ý: Muốn phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của 
học sinh và thực hiện mục tiêu dạy học theo định hướng phát triển năng lực, khi 
tổ chức dạy học phần hình thành kiến thức này, GV cần lưu ý: 
 + Kiến thức phải được sắp xếp logic, theo trình tự hợp lý. 
 + Phân chia thời gian hợp lý giữa các phần. 
 + Khai thác tối đa các thông tin trong Sách giáo khoa. 
 + Tăng cường sự tương tác trong lớp học (tương tác giữa giáo viên với học 
sinh, học sinh với học sinh). 
 + Đa dạng hóa các hình thức hoạt động (cá nhân, cặp đôi, nhóm), phương 
pháp dạy học linh hoạt, tích cực. 
 * Minh họa cụ thể trong các bài học 
 3.2.3. Tổ chức hoạt động luyện tập 
 - Hoạt động luyện tập dùng để khắc sâu, củng cố thêm hệ thống tri thức, kỹ 
năng mà các em vừa lĩnh hội được trong tiết học. 
 - Một số cách tổ chức hoạt động luyện tập: 
 + Luyện tập thông qua sơ đồ tư duy 
 + Luyện tập thông qua giải quyết các bài tập củng cố, đặc biệt chú ý đến các 
bài tập cảm nhận về hình ảnh thơ đặc sắc, hình tượng nhân vật, chủ đề trong tác 
phẩm... 
 + Luyện tập thông qua việc vận dụng phương pháp trò chơi. 
 3.2.4. Tổ chức hoạt động vận dụng, tìm tòi, mở rộng. 
 - Hoạt động vận dụng: giúp học sinh vận dụng các kiến thức đã học để giải 
quyết các tình huống trong thực tiễn cuộc sống. GV nêu vấn đề để HS liên hệ đến 
thực tiễn cuộc sống từ những kiến thức trong bài học, nhằm phát huy năng lực và 
các phẩm chất ở người học như: lý tưởng sống, lòng yêu nước qua Đồng chí, Bài 
thơ về tiểu đội xe không kính; ý thức bảo vệ chủ quyền biển đảo qua Đoàn thuyền 
đánh cá, tình cảm gia đình, lối sống ân tình ân nghĩa qua Bếp lửa,... 
 - Hoạt động tìm tòi, mở rộng: Giúp học sinh tìm tòi, mở rộng kiến thức đã 
học, nâng cao năng lực tự học, sáng tạo. HS tìm hiểu theo hướng những tác 
phẩm cùng tác giả, hoặc cùng đề tài để đưa ra sự so sánh nhằm thấy được đặc 
trưng thể loại và phong cách tác giả. 
 3.3. Đổi mới việc kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển năng 
lực, phẩm chất người học.