Đề cương SKKN Một số giải pháp về giáo dục kỹ năng sống cho học sinh qua dạy học văn thuyết minh ở THCS

 PHÒNG GD & ĐT THÀNH PHỐ VINH 
 --------------- -------------- 
 ĐỀ CƢƠNG 
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
ĐỀ TÀI: 
 "MỘT SỐ GIẢI PHÁP VỀ GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC 
 SINH QUA DẠY HỌC VĂN THUYẾT MINH Ở THCS" 
 Năm học: 2021 – 2022 
 --------------- -------------- 
 0 môn Ngữ văn đặc biệt qua dạy học văn Thuyết minh học sinh được học tập theo 
từng chủ đề và nghiên cứu sâu văn bản đề dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Các 
em được giao bài tập hoặc bài thực nghiệm làm việc theo từng nhóm với từng đề 
án riêng của môn học. Với phương pháp học này, việc thảo luận và hợp tác tìm 
ra giải pháp cho vấn đề giúp các em phát triển khả năng học độc lập rất nhiều. 
Chính quá trình tự khám phá và thực hành, các em hiểu biết vấn đề sâu hơn là 
chỉ nghe giảng và chép bài. học sinh không những được tăng cường tích hợp 
các vấn đề cuộc sống, thời sự vào bài giảng mà còn tăng cường sự vận dụng kiến 
thức của học sinh sau quá trình học vào giải quyết các vấn đề thực tiễn, rèn 
luyện các kỹ năng sống vốn rất cần cho trẻ hiện nay. 
 Trong thực tế với THCS thì dạy học phân môn Tập làm văn về Thuyết 
minh để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh không còn là mới, nội dung này đã 
được người quan tâm và thực hiện tốt. Tuy nhiên khi triển khai và thực hiện ở 
nhiều giáo viên, nhiều trường chưa được đầy đủ. 
 Thứ nhất, trong phân môn Tập làm văn đặc biệt văn thuyết minh rất hữu 
ích, thiết thực cho học sinh khi vận dụng kiến thức để giải quyết các tình huống 
trong cuộc sống nhưng do nội dung này ít đưa vào kiểm tra đánh giá nên giáo 
viên thường xem nhẹ còn học sinh chưa để ý thường làm cho qua chuyện. 
 Thứ hai, trong quá trình dạy học phân môn Tập làm văn về Thuyết minh, 
khi nói về giáo dục kỹ năng sống cho học sinh giáo viên trước đây chủ yếu chỉ 
lồng ghép trong bài học thông qua các câu hỏi phụ hoặc phần luyện tập cho học 
sinh chủ yếu viết bài để giáo dục kỹ năng sống mà chưa thự hiện qua nhiều hình 
thức khác như giao nhiệm vụ thực hiện nhóm, cá nhân làm sản phẩm, làm dự 
án... Việc học của các em chủ yếu học trong lớp học mà chưa thực hiện cả ngoài 
lớp học. 
 Thứ ba, Tập làm văn về Thuyết minh ở THCS, được dạy xuyên suốt 
trong chương trình 8,9 và hiện nay trong chương trình GDPT 2018 đã được đưa 
và từ cả lớp 6, cho nên việc dạy học cho học sinh không chỉ hiểu mà còn biết 
vận dụng trong mọi tình huống là điều rất cần thiết. 
 Ngoài ra, trong quá trình dạy học văn Thuyết minh ở THCS nhiều giáo 
viên khi dạy chưa kết nối xâu chuỗi được thành một mảng hệ thống. 
 Trong quá trình dạy học, qua thảo luận chuyên đề tại Tổ của trường, trao 
đổi với đồng nghiệp chúng tôi thực sự quan tâm về vấn đề này và bước đầu có 
những chuyển biến tích cực. Vì vậy, tôi xin mạnh dạn trình bày đề tài: "Một số 
giải pháp về giáo dục kỹ năng sống cho học sinh qua dạy học văn Thuyết 
minh ở THCS". 
II. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU 
 Do tính chất của đề tài, chúng tôi xin giới hạn phạm vi và đối tượng nghiên 
cứu như sau: 
 2 Vì vậy, từ thực trạng nói trên, năm học 2021-2022 muốn được trình bày "Một số 
giải pháp về giáo dục kỹ năng sống cho học sinh qua dạy học văn Thuyết 
minh ở THCS". 
2. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN: 
 Như trên đã nói, để tiết dạy học Ngữ văn nói chung và nội dung Thuyết 
minh nói riêng, đòi hỏi giáo viên phải có sự tổng hợp, vừa dạy văn bản đúng 
đặc trưng thể loại, vừa lựa chọn đúng trọng vấn đề cần khai thác, những phương 
pháp, kỷ thuật được sử dụng trong bài dạy. Đối với các bài dạy văn Thuyết 
minh cũng vậy có sự liên kết, thống nhất . Các em đã được tìm hiểu các nội 
dung trong chủ đề, học sinh dễ dàng nhận biết và so sánh nhưng điều quan 
trọng đó là cách giáo viên tổ chức, hướng dẫn để học sinh lĩnh hội và phát huy 
tính tích cực trong học tập. 
2.1.VỀ VIỆC THIẾT KẾ NỘI DUNG: 
2.1.1. Giáo dục kỹ năng sống qua nội dung bài học: 
 Văn học xét đến cùng là phát huy năng lực Người, môn học Ngữ văn 
trong đó văn Thuyết minh cũng được xem là nguồn tài nguyên vô cùng phong 
phú. Vì vậy, khi đưa những nội dung giáo dục vào trong các dạng bài học, giáo 
viên cần phải lựa chọn những nội dung tiêu biểu, có độ mở cao để phát huy tính 
linh hoạt trong việc vận dụng các tình huống trong bài học. 
2.1.2. Giáo dục kỹ năng sống qua giao nhiệm vụ cho các em. 
 Qua thực tế dạy học trực tiếp kể cả trực tuyến, nắm bắt tinh thần chỉ đạo 
của Bộ GD-ĐT đặc biệt là sự hướng dẫn rất đầy đủ quả các buổi tập huấn của 
Thành phố, giáo viên đã hiểu rất rõ cách thức hướng dẫn học sinh thự hiện các 
nhiệm vụ học tập. Giáo viên có thể giao cho học sinh tìm hiểu về tác giả, tác 
phẩm, những câu hỏi liên quan đến bài học cần thảo luận trên nhóm ở nhà thay 
vì thảo luận trên lớp học...Qua phiếu bài tập, học sinh sẽ tự nghiên cứu bài học, 
chiễm lĩnh tri thức, các em sẽ khắc sâu và ghi nhớ các nội dung bài mình học. 
Qua đó rèn cho các em sự độc lập trong suy nghĩ, chủ động trong tiếp thu hay 
quyết đoán, mạnh mẽ trong trình bày ý kiến, nâng cao năng lực sử dụng công 
nghệ thông tin, thuyết trình... 
2.1.3. Giáo dục kỹ năng sống qua hồ sơ học tập 
 Sau khi học xong các văn bản trong chủ đề giáo viên giao cho học sinh 
thu thập các bài tập của mình thành một tập hồ sơ theo từng chủ đề. Đối với hồ 
sơ học tập, giáo viên hướng dẫn để học sinh hình thành ngay từ đầu về cách 
chuẩn bị, nội dung chuẩn bị. Giáo viên kiểm tra, đánh giá theo các tiêu chí được 
xây dựng từ Tổ nhóm. 
2.1.4. Giáo dục kỹ năng sống qua các hoạt động khác. 
 Từ các văn bản trong chủ đề, giáo viên khi dạy sẽ xâu chuỗi được các vẫn 
đề cốt lõi, để từ đó đề xuất với nhà trường tổ chức các hoạt động sinh hoạt câu 
lạc bộ, giáo viên giao cho học sinh dẫn chương trình, soạn nội dung chương 
 4 Với tinh thần đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển năng 
lực như hiện nay, theo tôi với phương pháp và hình thức tổ chức này có thể các 
trường đều có thể áp dụng, đặc biệt là chương trình dạy học phổ thông mới 2018. 
3.2. Kết quả thực hiện đề tài 
 Học sinh hứng thú học tập môn Ngữ văn của học . Biết cách đọc trong 
dòng, trên dòng, so sánh đối chiếu về thể loại trong cùng chủ đề. Rèn kỹ năng 
nhận thức, khám phá, giao tiếp, ứng xử, tổ chức..góp phần nâng cao chất lượng 
học tập cho các em. 
 Về phía giáo viên, việc áp dụng các giải pháp tích cực vào dạy học văn 
Thuyết minh đã tạo hứng thú cho học sinh, học sinh học một cách tích cực, tự 
giác. Giáo viên từ đó có thể sáng tạo cho mình trong dạy học các nội dung khác. 
 PHẦN III: KẾT LUẬN 
 Dạy học không bao giờ đóng khung, luôn có sự đổi mới mà mỗi bản thân 
giáo viên phải nỗ lực không nghừng để tìm kiếm, khám phá, phải tích luỹ, phải 
xây dựng dựa trên nền tảng, mục tiêu giáo dục con người XHCN trong thời kỳ 
hội nhập và phát triển. 
 Tuy vậy, với một vài kinh nghiệm còn ít ỏi, nhận thức còn có hạn, chúng 
tôi không tránh khỏi những chủ quan, khiếm diện. Vì thế, rất mong quý đồng 
nghiệp, nhất là những đồng nghiệp dày dặn kinh nghiệm, có nhiều thành công 
trong nghề góp ý, giúp đỡ để chúng tôi có thể tiến bộ hơn trong tương lai./. 
 Xin chân thành cảm ơn! 
 Vinh, ngày 5 tháng 12 năm 2021 
 6