Đề cương SKKN Sử dụng một số phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực trong dạy học môn Tin học THCS

 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TP VINH 
 a 
 ĐỀ CƯƠNG 
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 Đề tài: 
SỬ DỤNG MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP, KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC 
 TRONG DẠY HỌC MÔN TIN HỌC THCS. 
 Môn học: Tin học 
 Tác giả: Cao Thị Thu Hằng 
 Đơn vị: Trường THCS Hà Huy Tập 
 Số điện thoại: 0914.020.984 
E mail: caohangc2hht@gmail.com 
 Năm học 2021 – 2022 + Giúp nâng cao tính tư duy cho học sinh, tăng cường tính tự giác, tự học, tự nghiên cứu 
trong học tập của học sinh. 
 + Giúp học sinh ghi nhớ được các kiến thức cơ bản, chủ động trong việc tiếp nhận nhiệm 
vụ trong học tập. 
 PHẦN II: NỘI DUNG ĐỀ TÀI 
1. CƠ SỞ LÍ LUẬN 
 Phương pháp dạy và học tích cực luôn hướng tới mục đích phát triển năng lực giải quyết 
vấn đề, đặc biệt là năng lực sáng tạo từ người học. Phương pháp này đề cao vai trò người 
học bằng hoạt động cụ thể thông qua sự động não để tự chiếm lĩnh đỉnh cao tri thức. 
 Dạy học thông qua các tổ chức hoạt động của học sinh và chú trọng rèn luyện phương 
pháp tự học. Một trong những yêu cầu của dạy và học tích cực là khuyến khích người học 
tự lực khám phá những điều chưa biết trên cơ sở những điều đã biết và đã qua trải nghiệm. 
Giáo viên nên đưa học sinh vào những tình huống có vấn đề để các em trực tiếp quan sát, 
trao đổi, làm thí nghiệm. Từ đó giúp học sinh tìm ra những câu trả lời đúng, các đáp án 
chính xác nhất. 
 Tăng cường hoạt động học tập của mỗi cá nhân, phân phối với hợp tác: Trong dạy và 
học tích cực, giáo viên không được bỏ quên sự phân hóa về trình độ nhận thức, tiến độ 
hoàn thành nhiệm vụ của mỗi người học. 
 Kết hợp đánh giá của thầy và tự đánh giá của trò. Đánh giá không chỉ nhằm mục đích 
nhận biết thực trạng và điều khiển hoạt động học tập mà còn tạo điều kiện nhận định thực 
trạng và điều chỉnh hoạt động giảng dạy của giáo viên. 
2. CƠ SỞ THỰC TIỄN 
 Qua thực tế giảng dạy, bản thân tôi đã thực hiện đổi mới phương pháp dạy học bằng các 
phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực: 
a. Kỹ thuật Động não: Là một kỹ thuật nhằm huy động những tư tưởng mới mẻ, độc đáo 
về một chủ đề của học sinh trong thảo luận. 
b. Kỹ thuật các mảnh ghép: Là kỹ thuật dạy học mang tính hợp tác, kết hợp giữa cá nhân, 
nhóm và liên kết giữa các nhóm nhằm giải quyết một nhiệm vụ phức hợp, kích thích sự 
tham gia tích cực cũng như nâng cao vai trò của cá nhân trong quá trình hợp tác. 
c. Kỹ thuật Sơ đồ KWL (Know-Want-Learned): Là kỹ thuật dạy học nhằm tạo điều kiện 
cho học sinh nêu được những điều đã biết liên quan đến chủ đề, những điều muốn biết về 
chủ đề trước khi học và những điều đã học được sau khi học. 
d. Kỹ thuật Bản đồ tư duy: Là hình thức ghi chép nhằm tìm tòi, mở rộng một ý tưởng, hệ 
thống hóa một chủ đề hay một mạch kiến thức,bằng cách kết hợp việc sử dụng đồng thời 
hình ảnh, đường nét, màu sắc, chữ viết với sự tư duy tích cực. Đặc biệt đây là một sơ đồ 
mở, có thể vẽ thêm hoặc bớt các nhánh, mỗi người vẽ một kiểu khác nhau, dùng màu sắc, 
hình ảnh, các cụm từ diễn đạt khác nhau, cùng một chủ đề nhưng mỗi người có thể “thể 
hiện” nó dưới dạng bản đồ tư duy theo một cách riêng. 
e. Phương pháp dạy học “Trò chơi”: Là phương pháp dạy học thông qua việc tổ chức 
hoạt động cho học sinh. Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh được hoạt động bằng 
cách chơi trò chơi, trong mục đích của trò chơi truyền tải được mục tiêu của bài học. Bước 3: Hướng dãn học sinh điền các thông tin vào phiếu học tập, cột K và cột W. Đề nghị 
học sinh động não nhanh và viết ra những điều có liên quan đến chủ đề bài học. Tổ chức 
cho học sinh thảo luận về những gì mà các em đã ghi nhận. 
Bước 4: Yêu cầu học sinh đọc và tự điền câu trả lời mà các em tìm được vào cột L. 
Bước 5: Thảo luận những thông tin được học sinh ghi nhận ở cột L. Khuyến khích học sinh 
nghiên cứu thêm về những câu hỏi ở cột W chưa tìm được câu trả lời từ bài học. 
* Kỹ thuật “Sơ đồ tư duy”: 
- Lập Sơ đồ tư duy: Học sinh lập sơ đồ tư duy theo cá nhân hoặc nhóm với các gợi ý liên 
quan đến chủ đề kiến thức bài học 
- Báo cáo thuyết minh về sơ đồ tư duy: Học sinh hay đại diện của nhóm học sinh lên báo 
cáo, thuyết minh về sơ đồ tư duy mà nhóm mình đã thiết lập. Hoạt động này vừa giúp giáo 
viên biết rõ việc hiểu kiến thức của học sinh, vừa rèn luyện kĩ năng trình bày ý tưởng trước 
đông người. 
- Thảo luận, chỉnh sửa, hoàn thiện sơ đồ tư duy: Tổ chức cho học sinh thảo luận, bổ sung, 
chỉnh sửa để hoàn thiện sơ đồ tư duy về một kiến thức nào đó (giáo viên là người cố vấn 
để dẫn dắt đến kiến thức trọng tâm) 
- Củng cố kiến thức bằng một sơ đồ tư duy: Củng cố kiến thức bằng một sơ đồ tư duy mà 
giáo viên đã chuẩn bị sẳn hoặc một sơ đồ tư duy mà cả lớp cần tham gia chỉnh sửa hoàn 
chỉnh. 
 c. Hoạt động củng cố kiến thức: 
 Dựa vào mục tiêu kiến thức của mỗi bài học, của từng chương, giáo viên xây dựng 
hệ thống câu hỏi để học sinh hệ thống lại kiến thức cơ bản của bài học thông qua trình bày 
bằng “sơ đồ tư duy”, hay phương pháp dạy học thông qua “trò chơi”. 
* Phương pháp dạy học thông qua “Trò chơi”: 
Bước 1: Giáo viên giới thiệu tên, mục đích trò chơi. 
Bước 2: Giáo viên phổ biến luật chơi, cách chơi, thời gian chơi, cách tính điểm. 
Bước 3: Thực hiện trò chơi. 
Bước 4: Nhận xét sau cuộc chơi, về thái độ tham gia, những việc làm chưa tốt cần rút kinh 
 nghiệm, công bố kết quả và trao phần thưởng cho cá nhân hoặc đội đoạt giải. 
4. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI (Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI) 
 Qua việc tổ chức dạy học môn Tin học theo hướng trên đã đem lại những kết quả sau: + 
Học sinh học tập một cách chủ động, tích cực và huy động được tất cả học sinh tham gia 
xây dựng bài một cách hào hứng. 
+ Không khí lớp học sôi nổi hơn. 
+ HS được phát triển tư duy, kỹ năng sáng tạo và cảm thấy hứng thú trong quá trình học. 
+ Học sinh được rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm và kỹ năng trình bày. 
 PHẦN III: KẾT LUẬN 
 Để việc vận dụng các phương pháp dạy học theo hướng đổi mới phát huy tính tích 
cực, tự giác, sáng tạo của học sinh một cách có hiệu quả cần chú ý phối hợp các phương 
pháp, các kỹ thuật dạy học một cách hợp lí.