Sáng kiến kinh nghiệm Lồng ghép nội dung giáo dục môi trường trong dạy học môn Hóa học 8, 9 ở trường THCS

 ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
(Ban hành kèm theo Thông tư số 18/TT-BKHCN ngày 01 tháng 8 năm 2013 của Bộ trưởng Bộ 
 Khoa học và Công nghệ)
 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 ----------------
 ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
 Kính gửi: PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẬN THANH XUÂN
 Nơi công 
 Ngày tháng Trình độ 
Họ và tên tác Chức danh Tên sáng kiến
 năm sinh chuyên môn
 LỒNG GHÉP NỘI 
Khuất Thị 31/01/1980 Trường Tổ trưởng ĐHSP DUNG GIÁO DỤC 
Minh Tân THCS chuyên 
 Khương môn MÔI TRƯỜNG
 Đình TRONG DẠY HỌC 
 MÔN HÓA HỌC 8,9 
 Ở TRƯỜNG THCS
- Lĩnh vực áp dụng sáng kiến (nêu rõ lĩnh vực có thể áp dụng sáng kiến và vấn đề 
mà sáng kiến giải quyết) : Chuyên môn Hóa học – Vấn đề: Giáo dục môi trường.
- Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: 01/12/2022
- Mô tả bản chất của sáng kiến (Mô tả ngắn gọn, đầy đủ và rõ ràng các bước thực 
hiện giải pháp cũng như các điều kiện cần thiết để áp dụng giải pháp; nếu là giải pháp 
cải tiến giải pháp đã biết trước đó tại cơ sở thì cần nêu rõ tình trạng của giải pháp đã 
biết, những nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược điểm của giải 
pháp đã biết. Bản mô tả nội dung sáng kiến có thể minh họa bằng các bản vẽ, thiết kế, 
sơ đồ, ảnh chụp mẫu sản phẩm... nếu cần thiết)
1. Các phương pháp lồng ghép nội dung giáo dục môi trường vào dạy học 
Hóa học:
- Phương pháp đàm thoại (hỏi, đáp)
- Phương pháp thảo luận.
- Phương pháp sử dụng các tài liệu trực quan trong giờ giảng.
- Phương pháp giảng dạy dùng lời nói để giảng giải, kể chuyện, đọc tài liệu,...
- Phương pháp thực hành, thực nghiệm trong phòng thí nghiệm,.. đủ thông tin đến học sinh . Nổi bật nhất là các phim về ô nhiễm môi trường , tác 
hại do con người trực tiếp hay gián tiếp gây ra cho môi trường và cách khắc 
phục.
- Để kiểm tra nhận thức của học sinh sau khi xem phim, giáo viên nên đưa ra hệ 
thống các câu hỏi có liên quan để học sinh trả lời. Sau khi phân tích, tổng hợp 
nội dung trả lời của học sinh, giáo viên rút ra nội dung chính của vấn đề đồng 
thời gợi mở các biện pháp cải tạo, bảo vệ môi trường.
3. Các quy trình lồng ghép Giáo dục môi trường vào dạy học Hoá học:
3.1.Thu thập và phân loại các tư liệu:
 Để đưa nội dung Giáo dục môi trường vào bài giảng một cách sống động, 
hợp lí giáo viên cần phải có vốn kiến thức phong phú. Muốn được như vậy phải 
chịu khó thu thập tư liệu (bài viết, phóng sự, tranh ảnh,...). Sau đó, giáo viên 
phải biết chắt lọc và phân loại theo từng nhóm để dễ dàng khi sử dụng.
3.2. Nghiên cứu kĩ bài giảng:
- Khoa học Hoá học thường có liên quan chặt chẽ tới các vấn đề về môi trường 
và Giáo dục môi trường, tuy nhiên không phải bất kì bài dạy nào cũng chứa 
đựng nội dung này. Chính vì vậy giáo viên cần phải nghiên cứu kĩ nội dung bài 
giảng và cân nhắc để đưa kiến thức Giáo dục môi trường vào một cách sống 
động. Bởi vì nếu không logic và phù hợp thì nội dung truyền tải sẽ sáo rỗng, mất 
giá trị, không còn khoa học.
- Một bài giảng gồm nhiều phần, nhiều mục, tuỳ theo từng nội dung cụ thể mà 
có thể lồng ghép Giáo dục môi trường bằng nhiều hình thức khác nhau. Nhưng 
dù thế nào đi nữa, giáo viên cũng phải nắm vững và chính xác mục tiêu bài dạy 
để từ đó đưa nội dung giáo dục môi trường vào sẽ không bị khập khiễng, thiếu 
logic.
3.3. Lựa chọn các tư liệu có liên quan đưa vào bài giảng:
- Sau khi đã có kế hoạch và lựa chọn được tư liệu phù hợp, việc đưa nội dung 
giáo dục môi trường vaò bài giảng sao cho hợp lý là điều quan trọng nhất. Điều 
lưu ý là vẫn phải đảm bảo truyền đạt đủ kiến thức trọng tâm, từ nội dung bài + Các em tỏ ra thích thú với những hiểu biết mới của mình về môi trường nên có 
hứng thú tìm tòi, học tập hơn. 
- Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng 
kiến theo ý kiến của tổ chức, cá nhân đã tham gia áp dụng sáng kiến lần 
đầu hoặc áp dụng thử nếu có: (So sánh lợi ích kinh tế, xã hội thu được khi áp dụng 
giải pháp so với trường hợp không áp dụng giải pháp đó, hoặc so với những giải pháp 
tương tự đã biết ở cơ sở): Không có
Danh sách những người đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng kiến lần đầu 
(nếu có): Không có
 Số Họ và Ngày Nơi công Chức Trình độ Nội dung công việc 
TT tên tháng tác (hoặc nơi danh chuyên môn hỗ trợ
 năm sinh thường trú)
 Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật 
và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
 Hà Nội, ngày 27 tháng 2 năm 2023
 Người nộp đơn
 (Ký và ghi rõ họ tên)
 Khuất Thị Minh Tân A- ĐẶT VẤN ĐỀ:
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: 
- Giáo dục môi trường trong trường học có ý nghĩa vô cùng quan trọng nhằm 
thực hiện chiến lược toàn cầu về bảo vệ Trái Đất, để đảm bảo cho sự phát triển 
và xây dựng “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”. 
- Ở bất kì quốc gia nào, số lượng thầy cô giáo và học trò các cấp cũng chiếm tỉ 
lệ cao. Lực lượng này góp phần quan trọng đảm bảo tính hiệu quả của nhiệm vụ 
Giáo dục môi trường. Trong nhiệm vụ này, ngành Giáo dục có trách nhiệm là 
đào tạo ra những thế hệ có đầy đủ tri thức về lí luận và thực hành Giáo dục môi 
trường để phục vụ cho xã hội.
- Cũng như nhiều nước trên thế giới, nội dung giáo dục môi trường của nước ta 
tập trung chủ yếu vào các môn học có liên quan đến môi trường như: môn Hóa 
học, Sinh học, Địa lí, Giáo dục công dân, ...Và với đặc thù của mình, khoa học 
Hóa học cũng có mối liên hệ mật thiết với các yếu tố môi trường.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
- Trong trường THCS, thông qua hoạt động dạy học và các hoạt động tập thể, 
việc lồng ghép nội dung Giáo dục bảo vệ môi trường cho học sinh hết sức đa 
dạng và hiệu quả. Bộ môn Hóa học giúp các em từ chỗ nghiên cứu tính chất của 
chất, sự tạo thành chất mới, các quy luật biến đổi chất sẽ rút ra được mối liên hệ 
phát sinh giữa các sự vật, giải thích được bản chất của các quá trình xảy ra trong 
tự nhiên, trong sản xuất và trong đời sống liên quan đến môi trường. Thông qua 
các bài học đa dạng, giáo viên có thể gửi gắm các thông điệp phong phú về giữ 
gìn và bảo vệ môi trường, giúp các em lĩnh hội kiến thức về Giáo dục bảo vệ 
môi trường một cách tự nhiên, sinh động và hiệu quả. Bên cạnh đó còn làm mới 
lạ nội dung bài học, giúp học sinh có hứng thú tìm tòi kiến thức mới, tránh tình 
trạng khô khan, nhàm chán do đặc thù của bộ môn. 
- Giáo dục môi trường trong nhà trường phổ thông nhằm đạt đến mục đích cuối 
cùng là: Mỗi học sinh được trang bị một ý thức trách nhiệm đối với sự phát triển 3
+ Bắt đầu viết đề cương: từ ngày 15/9/2022. 
+ Tiến hành khảo sát HS: tháng 11/2022
+ Từ tháng 12/2022 bắt đầu vận dụng các phương pháp nghiên cứu của đề tài.
+ Thời gian hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm và tổng hợp kết quả sau khi áp 
dụng đề tài: tháng 2/2023. 
 B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
* Giáo dục môi trường là gì?
- Giáo dục môi trường là dựa trên những tri thức về môi trường mà hình thành 
thái độ, ý thức, trách nhiệm và kĩ năng hành động của học sinh, nhằm bảo vệ 
môi trường bằng các giải pháp trước mắt và lâu dài.
- Giáo dục môi trường không phải ngày một ngày hai mà cả một quá trình lâu 
dài, không phải chỉ ở học sinh THCS mà ở mọi lứa tuổi, trong suốt cuộc đời.
- Giáo dục môi trường trong nhà trường phổ thông nhằm đạt đến mục đích cuối 
cùng là: Mỗi học sinh được trang bị một ý thức trách nhiệm đối với sự phát 
triển bền vững của Trái đất, hình thành thái độ, ý thức bảo vệ và giữ gìn tài sản 
quí giá nhất của nhân loại này.
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU: 
- Qua khảo sát khi chưa áp dụng đề tài này, tôi tiến hành khảo sát ở lớp 8A2 và 
9A3 là các lớp mà tôi trực tiếp giảng dạy với đề bài:
Bài 1 (Lớp 8A2): Những hiện tượng nào dưới đây là hiện tượng vật lí, hiện 
tượng hóa học? (Bài 12: Sự biến đổi chất - Hóa học 8)
1. Vành xe đạp bằng sắt sau một thời gian bị gỉ.
2. Mặt trời mọc, sương bắt đầu tan.
3. Cháy rừng gây ô nhiễm lớn cho môi trường.
4. Hiệu ứng nhà kính (do CO 2 tích tụ nhiều trong khí quyển) làm cho Trái đất 
nóng lên.
5. Các quả bóng bay lên trời rồi nổ tung. 5
- Phương pháp thực hành, thực nghiệm trong phòng thí nghiệm.
 Tuy nhiên, dù với bất kì phương pháp nào thì cũng phải đảm bảo được nội 
dung của bài giảng và không ảnh hưởng đến tính đặc thù của dạy học Hóa học. 
Thông thường thì chủ đề Giáo dục môi trường được truyền tải trong bài giảng 
thường có những đặc trưng sau:
- Nêu khái niệm, nội dung sẵn có trong Sách Giáo Khoa với tình huống hoặc chi 
tiết cụ thể có liên quan.
- Nêu rõ mục tiêu Giáo dục môi trường có thể khai thác từ khái niệm (nội dung). 
- Liên hệ một cách mềm dẻo, linh hoạt từ nội dung bài dạy để đạt đến mục tiêu 
Giáo dục môi trường .
 Trong nội dung Giáo dục môi trường, cần phải làm rõ ý nghĩa của môi 
trường với con người, bao gồm cả ý nghĩa trực tiếp (thực phẩm để ăn, nước để 
uống,...) đến giá trị gián tiếp (ô nhiễm không khí, mưa axit,..) 
2. Các hình thức lồng ghép nội dung giáo dục môi trường vào dạy học môn 
Hóa học 8,9:
 Có thể có nhiều hình thức khác nhau để truyền tải nội dung Giáo dục môi 
trường một cách hiệu quả đến học sinh tùy thuộc vào nội dung bài dạy, mục tiêu 
cần đạt đến, sau đây là một số hình thức chủ yếu:
2.1. Vận dụng kiến thức trong nội dung bài học để liên hệ thực tế có liên quan 
đến môi trường:
- Hình thức này không những giúp các em thấy được sự gần gũi giữa Hóa học 
với thực tiễn mà từ đó các em còn có thể tự mình giải thích được những hiện 
tượng xảy ra trong tự nhiên liên quan đến những biến đổi hóa học. Nhờ vậy, nội 
dung Giáo dục môi trường sẽ trở nên thiết thực và hiệu quả được nâng cao.
- Thông thường, giáo viên thường đưa ra hệ thống các câu hỏi “Tại sao?”, “ như 
thế nào?” để dẫn dắt các em vào nội dung cần truyền tải.
Ví dụ 1: 
- Tên bài dạy: Bài 2: Một số oxít quan trọng-Lưu huỳnh đioxít - Phần I: Lưu 
huỳnh đioxít có những tính chất gì? (SGK Hoá học 9) 7
 Thuốc súng đen
 + Học sinh trả lời: 
 + Vậy làm thế nào để hạn chế tình trạng ô nhiễm này?
 + Rút ra kết luận .
2.2. Xây dựng hệ thống câu hỏi, bài tập liên quan đến Giáo dục môi trường:
- Khi ra các bài tập, giáo viên có thể đưa một số bài tập có liên quan đến Giáo 
dục môi trường. Trong quá trình giải bài tập, học sinh phải phân tích, tổng hợp, 
tìm tòi ra nội dung bài giải nhờ đó có thể khắc sâu trong tư tưởng của các em.
 Ví dụ1:
- Tên bài dạy: Bài 2: Một số oxít quan trọng - Lưu huỳnh đioxít - Phần củng cố 
(SGK Hoá học 9) 
- Mục tiêu Giáo dục môi trường: Lưu huỳnh đioxít là chất khí độc, gây ô nhiễm 
không khí - Thực hiện:
+ Bài tập củng cố: Một nhà máy nhiệt điện mỗi ngày đêm thải ra khí quyển 64 
 3
tấn SO2. Hỏi cần có bao nhiêu m dung dịch Ca(OH)2 0,0002 M để xử lí toàn bộ 
lượng SO2 trong khí thải đó?
+ Học sinh vận dụng tính chất hoá học của SO2 để giải bài tập.
+ Giáo viên nhận xét, kết luận: Cần hạn chế lượng khí thải SO 2 để góp phần bảo 
vệ môi trường.
 Ví dụ2:
- Tên bài dạy: Bài 21: Ăn mòn kim loại - (SGK Hoá học 9) 
- Mục tiêu Giáo dục môi trường: Bảo vệ kim loại ít bị ăn mòn do các yếu tố hóa 
học trong môi trường.
- Thực hiện:
+ GV đặt câu hỏi :