Sáng kiến kinh nghiệm Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh qua một số tiết dạy Tiếng Anh Lớp 9

 Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh qua một số tiết dạy Tiếng Anh lớp 9
1. TÊN ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH QUA MỘT SỐ 
TIẾT DẠY TIẾNG ANH LỚP 9
2. ĐẶT VẤN ĐỀ: 
 Trong cuộc sống hiện nay, nhân loại đang đứng trước các nguy cơ và thách thức 
của thiên nhiên như thiên tai, dịch bệnh cộng với sự bùng nổ về dân số kéo theo hàng loạt 
những vấn đề về nhu cầu nhà ở, lương thực, năng lượng  từ đó nảy ra một số tiêu cực 
làm ảnh hưởng đến môi trường sống, sức khỏe của con người và ảnh hưởng đến hành tinh 
của chúng ta.
 “Hãy cứu lấy hành tinh của chúng ta”- Nhiệm vụ này không phải của riêng ai, thế 
nhưng trong thực tế vẫn còn một số lượng không nhỏ người thờ ơ với việc này nhất là thế 
hệ trẻ mà đặc biệt là học sinh cấp trung học cơ sở do kế hoạch hóa mỗi gia đình chỉ có 1 
đến 2 con nên việc chăm lo đến con cái ngày càng hoàn thiện hơn, bố mẹ luôn bảo bọc 
con quá kỹ lưỡng, làm hết mọi thứ cho con thậm chí cả những việc nhỏ nhặt mà các em 
có thể tự làm được nên nẩy sinh ra vấn đề là đa số con cái đều không đủ khả năng thích 
ứng với môi trường xã hội khi có tình huống bất trắc xảy ra, không có những nhận thức 
đúng đắn về những việc làm của mình hoặc chưa có những lời nói chuẩn mực khi giao 
tiếp với mọi người hay nói cách khác là hạn chế về kỹ năng sống.
 Để giúp học sinh khắc phục những hạn chế trên đồng thời có thể linh hoạt hơn 
trong việc đương đầu với thực tế cuộc sống, cho nên ngay từ đầu với thực tế cuộc sống, 
cho nên ngay từ đầu năm học 2010-2011, khi được phân công giảng dạy Anh văn 9, tôi 
nghĩ đến việc cần phải rèn luyện cho các em một số kỹ năng sống và mạnh dạn thể 
nghiệm đề tài “Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh qua một số tiết dạy Tiếng Anh lớp 
9”. 
 Đề tài tập trung giáo dục, rèn luyện 4 nhóm kỹ năng sống cơ bản sau đây:
 - Kỹ năng giao tiếp.
 - Kỹ năng điều chỉnh nhận thức, hành vi.
 - Kỹ năng rèn luyện sức khỏe và bảo vệ sực khỏe.
 - Kỹ năng phòng chống thiên tai, dịch bệnh.
3. CƠ SỞ LÍ LUẬN:
 Xuất phát từ mục tiêu của giáo dục là đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn 
diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng 
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và 
năng lực của công dân; đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc. Mục 
tiêu dạy học là không chỉ cung cấp cho học sinh một số kiến thức cơ bản và thiết thực về 
các hoạt động xoáy quanh các chủ điểm về cuộc sống mà bước đầu còn hình thành và rèn 
luyện cho các em một số kinh nghiệm sống. Hơn nữa, giáo dục không chỉ như là quá trình 
 1
 Người viết: Trần Thị Minh Hoan Năm học 2010-2011
 THCS Kiến Giang Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh qua một số tiết dạy Tiếng Anh lớp 9
Khảo sát về hành vi thực hiện kỹ năng sống của học sinh:
 Kỹ năng rèn Kỹ năng phòng 
 Kỹ năng giao Kỹ năng điều 
 luyện và bảo vệ chống thiên tai 
 tiếp chỉnh nhận thức
Lớp SL sức khỏe dịch bệnh
 SL TL SL TL SL TL SL TL
91 37 10 27 9 24,3 10 27 8 21,6
92 39 8 20,5 10 25,5 12 30,8 10 25,5
93 35 7 20 10 28,5 10 28,5 11 31,4
94 38 11 28,9 10 26,3 12 31,5 5 23,6
Ghi chú:
- Kỹ năng giao tiếp
- Kỹ năng điều chỉnh nhận thức chú trọng vào việc sử dụng Internet hợp lí và đúng mục 
đích.
- Kỹ năng rèn luyện và bảo vệ sức khỏe là biết bảo vệ môi trường, tiết kiệm điện nước, 
bảo vệ cơ sở vật chất.
- Kỹ năng phòng chống thiên tai dịch bệnh là biết cách ứng xử và chuẩn bị đối phó với 
thiên tai, biết khắc phục hậu quả sau lũ lụt ở nhà mình và trường học.
5. NỘI DUNG NHIÊN CỨU:
Từ thực trạng trên tôi đã nghiên cứu và thực hiện đề tài“Rèn luyện kỹ năng sống cho học 
sinh qua một số tiết dạy Tiếng Anh lớp 9”. Đề tài đã được triển khai bằng các biện pháp 
sau:
a. Biện pháp 1: Tổ chức giáo dục rèn luyện kỹ năng giao tiếp.
 Giao tiếp là nhu cầu của con người, nhờ giao tiếp người ta mới hiểu nhau, không có 
giao tiếp thì không có xã hội. Tuy nhiên làm thế nào để giao tiếp đạt hiệu quả cao. Đây là 
vấn đề không đơn giản 
 Nếu ta không biết những nguyên tắc. Có 5 nguyên tắc sau: 
 - Về lượng: Nói đúng, nói đủ nội dung.
 - Về chất: Nói những điều là sự thật, có căn cứ.
 - Quan hệ: Nói đúng đề tài, tránh lạc đề.
 - Cách thức: Nói rành mạch, rõ ràng.
 - Lịch sự: Đây là một phương châm luôn có mặt trong các loại hoạt động.
 Hơn nữa, kỹ năng giao tiếp là quan điểm đặc thù của môn ngoại ngữ trong nhà 
trường. Phương pháp dạy học ngoại ngữ theo quan điểm dạy mới là chọn giao tiếp làm 
phương hướng chủ đạo, năng lực giao tiếp là đơn vị dạy học cơ bản, coi giao tiếp vừa là 
mục đích vừa là phương tiện dạy học. Do đó, học sinh cần được trang bị cách thức học 
 3
 Người viết: Trần Thị Minh Hoan Năm học 2010-2011
 THCS Kiến Giang Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh qua một số tiết dạy Tiếng Anh lớp 9
 Học sinh bậc THCS đang là tuổi dậy thì nên việc phát triển tâm sinh lý có khá 
nhiều phức tạp. Các em muốn thể hiện mình là người lớn song những hành vi, cử chỉ lại 
là của trẻ con nên lắm khi lại rất nông nổi và bồng bột, nhiều khi không hiểu được những 
hậu quả mà bản thân các em gây nên. Vì vậy, nếu người lớn không kịp thời định hướng, 
uốn nắn thì dễ dẫn đến những sai phạm không đáng có. Là thầy, cô giáo thì sự trăn trở, 
băn khoăn, nhất là trước thực trạng xã hội hiện nay với sự phát triển kinh tế-xã hội đã làm 
thay đổi cuộc sống con người, bên cạnh nhứng biểu hiện tích cực còn kéo theo những tệ 
nạn xã hội xấu đang từng giờ, từng phút ảnh hưởng đến học sinh. Nhất là sự phát triển 
của công nghệ thông tin đến những trang web đen nhiều vô số kể trên mạng, sách báo, 
phim ảnh khiêu dâm tràn lan, mức độ cộng hưởng cao trong môi trường học sinh đã đem 
lại những hậu quả nghiêm trọng cho xã hội.
 Để rèn luyện cho học sinh kỹ năng tự rèn luyện điều chỉnh nhận thức, hành vi của 
mình qua việc tiếp cận với CNTT, tôi đã tiến hành các bước như sau:
 - Khi dạy tiết đọc “Read” của bài học 5 tôi đã dùng những tranh ảnh để giới thiệu 
về Internet của các em như sau:
 - Can you use computers?
 - What subjects help you to use computers?
 - Have you ever used the Internet? 
 - Do you find the Internet useful?
 - What do you use the Internet for?
 - What are the advantages and the advantages of the Internet?
 - Do you think the Internet cost you much?
 - Do you think the Internet takes you much time?
 Qua việc trả lời các câu hỏi này học sinh có thể hiểu được những mặt tích cực cũng 
như tiêu cực của Internet và cũng qua đó tôi đã bồi dưỡng, rèn luyện cho các em kỹ năng 
tự điều chỉnh nhận thức của mình về Internet, sử dụng Internet như thế nào để phát huy 
hiệu quả của Internet trong học tập cũng như trong đời sống. Sau tiết học này, các em 
được khắc sâu hơn kiến thức, vận dụng từ vựng, các mẫu câu được học ở tiết đọc, các em 
liệt kê từ, cụm từ của chủ đề nói lợi ích và tác hại của Internet để luyện giao tiếp. Qua 
phần luyện tập nói (pre-writing) này các em có thể ý thức được những gì bất lợi cho bản 
thân để tránh, hoặc giảm thiểu nó đến mức tối đa. Những thủ thuật dạy được vận dụng 
hợp lý theo trình độ học sinh, thời gian của hoạt động và thay đổi một cách linh hoạt 
trong các tiết học để không gây chán: dùng Brainstorming hoặc Networks 
 Qua tiết dạy viết này tôi cũng đã rèn luyện cho các em kỹ năng bày tỏ ý kiến của 
 The advantages 
 The advantages of the Internet
 of the Internet
 5
 Người viết: Trần Thị Minh Hoan Năm học 2010-2011
 THCS Kiến Giang Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh qua một số tiết dạy Tiếng Anh lớp 9
nguyên thiên nhiên và nguồn năng lượng Quốc 
gia mà các em đã từng làm như thế tại nhà của mình. Những ý kiến này cũng sẽ thức tỉnh 
các em chưa từng hoặc không có ý thức bảo vệ và tiết kiệm tài nguyên, năng lượng. 
 Để lôi cuốn những em không quan tâm đến vấn đề này, tôi tiếp tục đặt ra những 
câu hỏi thực tế ở trường, lớp học của các em.
 - Should we turn off the lights, the fans off at recess?
 - What should we do with the lights, the fans when they are dirty?
 - Should we turn off the lights in the classrooms when the sun is shining brightly?
 - Should we turn the lights and the fans off before leaving the classroom?
 - We should turn the faucets off after using, should we?
 - Why should we do those above things? 
 Khi trả lời tốt những câu hỏi trên, các em đã rèn luyện được kỹ năng giải quyết vấn 
đề. Ngoài ra còn nhắc nhở, giáo dục các em không những phải biết tiết kiệm năng lượng 
ở nhà trường mà ở nhà cũng vậy.
 Sau khi đã hoàn thành phần “Listen and read”, tôi đưa đề tài yêu cầu các em thảo 
luận theo nhóm nhằm giúp các em nắm bắt được cách làm thế nào để tiết kiệm năng 
lượng ở nhà và ở trường. 
 What do we have to do to 
 What do we have to do to 
 save energy at chool?
 save energy at home?
 Với câu trả lời mà các em nghĩ ra được, nêu lên ý kiến của mình trước bạn trong 
lớp chứng tỏ các em biết cách tiết kiệm năng lượng, biết bảo vệ môi trường cũng chính là 
bảo vệ sức khỏe bản thân
 - take a shower in stead of a bath
 - turn off the faucets after using.
 - make sure there are no cracks in the water pipes.
 - turn off the light after leaving the room.
 - turn off the TV, radio when they aren’t used.
 -
 Trong tiết dạy nói bài này, tôi đã rèn luyện cho các em cách đưa ra những đề xuất 
 về tiết kiệm năng lượng có sử dụng các tranh vẽ.
 - I thinh we should fix the faucet. 
 - I think we shloud turn off the fauce.
 - Why don’t we turn off the fan?
 - Shall we turn off the gas fire?
 - Let’s turn down the gas.
 - How about turning off the air conditioner? 
 - What about turning off the light and the television.
 7
 Người viết: Trần Thị Minh Hoan Năm học 2010-2011
 THCS Kiến Giang Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh qua một số tiết dạy Tiếng Anh lớp 9
 - taking part in the activities for environment in our local in the environmental 
month.
 Qua phần “Listen and read” tôi cũng đã minh họa thêm để cho các em thấy rõ việc 
bảo vệ môi trường là nhiệm vụ chung của toàn xã hội với những bức tranh làm sạch môi 
trường của địa phương.
 Ở tiết dạy nói, dựa vào những từ đã cho, tôi hướng dẫn các em kỹ năng thuyết phục 
người khác hay bạn bè làm một số việc bảo vệ môi trường như tiết kiệm giấy, làm giảm 
việc ô nhiểm nguồn nước, song hồ, biển cả, không khí, ngăn chặn việc xả rác bừa bãi 
trong nhà trường cũng như những nơi công cộng, làm giảm số lượng rác thải ra  như 
sau:
 - I think you should recycle used paper, newspapers to reduce the amount of 
garbage we produce.
 - I think it would be better if we use banana leaves in stead of paper or plastic bags 
to wrap food because plastic bags are very hard to dissolve. They will cause pollution. 
And if we use less paper we can save trees in the forests. That’s how we can save our 
environment.
 - It would be better if we don’t throw all garbage in the class and around the 
schoolyard. We should put it in the waste bins.
 Sau cùng, tôi yêu cầu các em thảo luận nhóm với câu hỏi: “What do you do to 
protect environment” để rèn luyện sâu hơn cho các em nhiệm vụ bảo vệ môi trường.
 Ở tiết dạy đọc, qua việc tìm hiểu và phân tích bài thơ về môi trường, tôi đưa ra một 
số câu hỏi gợi ý nhằm giúp các em nắm rõ về ý nghĩa giáo dục của bài thơ, thấy được 
quan điểm của người mẹ là sai. Ví dụ:
 - Do you think the same?
 - Is the mother right when she thinks so?
 - Who do you think pollutes our environment every day?
Đồng thời tôi cũng xác định rõ cho học sinh việc bảo vệ môi trường cũng chính là thể 
hiện của con người có văn hóa.
 *Vấn đề dịch bệnh: 
Loài người đang đối mặt nhiều loại dịch bệnh nguy hiểm, có nguy cơ bùng phát đe dọa sự 
sống trên trái đất như: SAS, HIV, H5N1, H1N1, viêm gan B . Tuy nhiên những loại 
bệnh này có thể kiểm soát được nếu chúng ta có ý thức bảo vệ sức khỏe. Nhiều hoạt động 
bảo vệ môi trường tốt đều có thể là phương thức phòng bệnh tốt. Tôi đã lồng ghép nhiều 
câu hỏi vào các tiết của bài học 6 để giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh và sức khỏe cho bản 
thân và cộng đồng.
 - Do you think air pollution/ water pollution/  is harmful to your health?
 - Why do we have to keep our environment clean and fresh?
 - What happens if we spoil the place where we are living? 
d. Biện pháp 4: Tổ chức giáo dục, rèn luyện kỹ năng phòng chống thiên tai, dịch bệnh.
 Do lối sống lãng phí, vô trách nhiệm của một số không nhỏ con người chúng ta, 
 9
 Người viết: Trần Thị Minh Hoan Năm học 2010-2011
 THCS Kiến Giang