Sáng kiến kinh nghiệm Rèn nếp tự quản, tinh thần tập thể cho học sinh tại trường THCS

 UBND HUYỆN GIA LÂM
 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
 MÃ SKKN
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
RÈN NẾP TỰ QUẢN, TINH THẦN TẬP THỂ CHO HỌC SINH 
 TẠI TRƯỜNG THCS
 Lĩnh vực: Đoàn đội
 Cấp học: THCS
 NĂM HỌC 2015-2016 Sáng kiến kinh nghiệm: Rèn nếp tự quản, tinh thần tập thể cho học sinh
 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 Xuất phát từ quan điểm: Một trường học có nề nếp, kỷ luật tốt nhất định 
sẽ có nếp học tập tốt. Muốn có được nề nếp kỷ luật và học tập thì học sinh phải 
có khả năng tự quản và tinh thần tập thể cao. Vì thế các em mới có thể kiểm tra 
nhau, nhắc nhở và thi đua nhau để cùng thực hiện những yêu cầu của các thầy 
cô giáo và nhà trường đề ra. Học sinh có nếp tự quản sẽ giúp cho giáo viên chủ 
nhiệm rất nhiều việc trong và ngoài lớp, nhất là khi không có mặt giáo viên, 
những việc không chỉ có ở trong trường mà cả ở ngoài trường. Có được nếp tự 
quản, tinh thần tập thể thì mọi hoạt động các em mới tham gia sôi nổi và hoàn 
thành tốt các phong trào thi đua của Đội và của trường đề ra. Trước tình hình lớp 
có nhiều khó khăn: Một số học sinh trong lớp có hoàn cảnh khó khăn, trình độ 
văn hoá của phụ huynh còn có hạn không có khả năng kèm cặp con cái ở nhà. 
Bên cạnh đó một số gia đình còn đi làm ăn xa để con cái ở nhà cùng ông bà. Họ 
không có điều kiện quan tâm đến con cái trong mọi lĩnh vực. Vì vậy, để giúp các 
em có ý thức hơn trong cuộc sống nhiệm vụ của người giáo viên tổng phụ trách 
ngoài việc giảng dạy văn hoá còn phải xây dựng tập thể có tinh thần tự quản tốt 
là điều kiện thuận lợi để giáo dục đạo đức, đẩy mạnh phong trào học tập nhằm 
nâng cao chất lượng toàn diện. Mặt khác làm cho không khí học tập thêm sôi 
nổi, mang lại hiệu quả thiết thực. Chỉ có tính tự quản tốt trong tập thể mới có 
thể lôi cuốn hấp dẫn và cuốn hút các em vào những công việc chung của trường, 
của lớp. Các em được sống trong tình gắn bó, yêu thương của bạn bè, nên xây 
dựng được tập thể vững mạnh vừa giúp các em rèn luyện đạo đức mà còn là chỗ 
dựa tinh thần cho những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt. Do đó hoạt động tập 
thể là sân chơi hấp dẫn nhất của các em. Với những lý do tự quản trên, ngay từ 
những ngày đầu năm học tôi luôn chú ý, quan tâm đến việc rèn cho các em nếp 
tự quản, tinh thần tập thể để các em có tính tự giác, tích cực trong học tập và 
sinh hoạt. Thông qua các hoạt động tập thể , với các hoạt động của Đội, dưới sự 
hướng dẫn của giáo viên phụ trách ngoài việc giáo dục tinh thần tự quản trong 
hoạt động tập thể còn có tác dụng hình thành nhân cách cho học sinh, giúp các 
em biết học tập và noi gương những hành vi tốt, những cử chỉ đẹp của các bạn 
trong trường, lớp. Vì vậy rèn cho các em tính tự quản, tinh thần tập thể sẽ giúp 
cho các em có tính chủ động, sáng tạo, mạnh dạn hơn trong học tập và tham gia 
các hoạt động một cách tích cực hơn.
 Việc xây dựng tập thể có tinh thần tự quản là việc làm cần thiết của bất kì 
liên đội nào. Vì giáo viên Tổng phụ trách không thể một mình làm hết các công 
việc của học sinh và không phải lúc nào giáo viên Tổng phụ trách cũng có mặt 
ở trường để trực tiếp chỉ đạo các em học sinh công việc thường ngày. Mặt 
khác, sự quá nhiệt tình của giáo viên Tổng phụ trách sẽ khiến cho học sinh nảy 
sinh tâm lí ỷ lại, thiếu trách nhiệm với bản thân và với tập thể, làm mờ đi vị trí, 
vai trò của chính các em trong công việc mình đang phụ trách. Vì vậy, không có 
biện pháp nào khả thi hơn buộc giáo viên TPT phải hướng tới Xây dựng tinh 
thần tự quản trong liên đội. Xây dựng tinh thần tự quản trong liên đội được xem 
 2 / 12 Sáng kiến kinh nghiệm: Rèn nếp tự quản, tinh thần tập thể cho học sinh
 Bên cạnh số những học sinh chăm ngoan, vẫn còn một bộ phận nhỏ học 
sinh chưa có ý thức phấn đấu rèn luyện, vi phạm nội quy với các lỗi thường gặp: 
đánh nhau, vô lễ với thầy cô giáo, nói tục chửi thề, trộm cắp tài sản, bỏ học, 
trốn giờ....Một số học sinh vi phạm khuyết điểm có khi bao che cho nhau, thiếu 
thành khẩn. 
 III. NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI.
 - Tìm hiểu nguyên nhân cơ bản trực tiếp ảnh hưởng đến vấn đề hoạt động 
tập thể chưa có tinh thần tự quản của học sinh trong mọi hoạt động.
 - Đưa ra những biện pháp khắc phục nhằm giúp các em có tinh thần, ý thức 
trách nhiệm trong mọi hoạt động.
 IV. PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU.
 1. Phạm vi: Liên đội THCS 
 2. Đối tượng: Học sinh THCS 
 V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.
 - Tìm hiểu thực trạng hiện tại của Liên đội trước khi thực hiện đề tài.
 - Đưa ra một số giải pháp cơ bản nhằm khắc phục thực trạng trên.
 4 / 12 Sáng kiến kinh nghiệm: Rèn nếp tự quản, tinh thần tập thể cho học sinh
 cần tập trung nâng cao ý thức tự quản, tự chủ của học sinh bằng những giải 
 pháp sau:
 1. Tìm hiểu hoàn cảnh học sinh thông qua giáo viên phụ trách chi ( 
 giáo viên chủ nhiệm):
 Để nắm được hoàn cảnh của từng học sinh , ngay từ đầu năm học người 
giáo viên cần tham mưu với giáo viên phụ trách chi cần có phần điều tra cơ bản 
về học sinh: Họ tên cha mẹ, nghề nghiệp, nơi ở. Ngoài ra, giáo viên Tổng phụ 
trách cần tham khảo ý kiến giáo viên chủ nhiệm về tình hình chung của lớp 
cũng như các trường hợp đặc biệt. Bên cạnh đó, giáo viên TPT cũng cần gần 
gũi với học sinh, trực tiếp trao đổi về hoàn cảnh gia đình, bản thân học sinh.... 
thông qua nhóm bạn bè trong lớp nhân các buổi sinh hoạt tập thê, các buổi dã 
ngoại. 
 2. Bố trí học sinh trong các buổi sinh hoạt cũng như trong giờ học.
 Giáo viên Tổng phụ trác(GVTPT) cần tham mưu với giáo viên phụ trách 
chi ( Giáo viên chủ nhiệm- GVPTC) về việc phân công vị trí cho các em học 
sinh: Khi phân công công việc cho các em trong các hoạt động tập thể cũng như 
trong lớp học, chú ý những học sinh có sức khoẻ yếu, học sinh mắc bệnh về tai, 
mắt, học sinh thấp có hoạt động phù hợp, có chỗ ngồi hợp lý để các em có hứng 
thú theo dõi hoạt động tránh gây mất trật tự. Những học sinh học kém, hiếu 
động đươc xếp vào nhóm có những em cán bộ đội gương mẫu để tiện theo dõi. 
Trong các hoạt động tập thể cần lưu ý xếp xen kẽ học sinh có tính nhanh, nhạy 
năm bắt được tín hiệu của quản trò phát lệnh với những em chưa có khả năng 
nắm bắt tín hiệu để các em có điều kiện giúp đỡ nhau trong hoạt động đây là 
điều kiện giúp các em dần hình thành ý thức tự quản trong việc giữ kỉ luật của 
trường lớp khi tiến hành hoạt động tập thể.
 3. Xây dựng đội ngũ cán bộ Đội:
*/ Lựa chọn:
 Ngay từ đầu năm học, tôi đã lưu ý xây dựng đội ngũ cán bộ cho lớp. 
Lựa chọn các em có thể đạt các yêu cầu cơ bản:
 - Sức học vững, đạo đức tốt.
 - Có uy tín lớn đối với các bạn.
 - Mạnh dạn, nhiệt tình, có trách nhiệm tốt trong công việc được giao.
*/ Huấn luyện:
 - Huấn luyện phương pháp làm việc cho từng đối tượng.
 - Có sổ theo dõi thường xuyên. Cách kẻ sổ, viết và trình bày sổ sách 
khoa học, đầy đủ, hợp lý.
 - Phân công việc làm phù hợp với khả năng từng em.
 Sau khi đã quen với công việc, để phát huy tính chủ động, tự quản. 
GVTPT cho các em tự tổ chức giờ sinh hoạt, tự tổng kết khen chê và đề ra biện 
pháp thực hiện thiết thực nhất để hoàn thành được các nội dung thi đua của Đội.
*/ Đề cao vai trò của cán bộ Đội:
 Để rèn tính tự quản, tôi giao trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ đội tự quản 
lý, điều hành, giải quyết mọi công việc của đội nhất là khi không có mặt giáo 
viên TPT.
 6 / 12 Sáng kiến kinh nghiệm: Rèn nếp tự quản, tinh thần tập thể cho học sinh
theo chủ điểm giáo dục như : Tìm hiểu an toàn giao thông, kính yêu thầy cô, bảo 
vệ môi trường, kính yêu mẹ và cô giáo, kính yêu Bác Hồ, hoà bình và hữu 
nghị... Trong các hoạt động đó, học sinh có thể hát, múa, kể chuyện, đọc thơ, thi 
tìm hiểu, vui chơi,... và nhiều hình thức khác theo các chủ đề. Hoạt động này 
thực sự lôi cuốn đựoc cả tập thể lớp nên góp phần không nhỏ vào việc rèn luyện 
tính tổ chức, kỉ luật, nâng cao tinh thần trách nhiệm, lòng nhân ái, tình yêu bạn 
bè, tinh thần tập thể, khả năng tự quản.
 d. Hình thành nhân cách thông qua giờ tuyên truyền giáo dục đạo đức:
 Để định hướng cho học sinh những hành vi đúng trong sinh hoạt, quan 
hệ bạn bè. Thông qua các giờ tuyên truyền giáo dục đạo đức trong các giờ ngoại 
khóa, giờ ra chơi giữa giờ; tôi muốn góp phần trong việc hình thành nhân cách 
của học sinh, bằng việc thông qua các trò chơi để các em xử lý các tình huống. 
Người quản trò sẽ giúp các em có những cách xử lý tình huống hay nhất mang 
tính nhân văn.Từ đó, các em biết tự sửa sai, học tập và làm theo gương tốt một 
cách nhẹ nhàng, thoải mái. Các em tham gia với một tinh thần hào hứng, đoàn 
kết giúp đỡ cho tập thể càng gần gũi, gắn bó hơn. Chính vì vậy các em biết tôn 
trọng và giữ gìn danh dự cho bản thân cũng như tập thể.
 e. Đề cao tính tập thể trong giờ dạy văn hoá:
 Với người giáo viên TPT có một giờ dạy văn hoá, ngoài việc truyền thụ 
các kiến thức cơ bản, tôi luôn muốn tạo ra không khí phấn khởi, dân chủ trong 
giờ học để học sinh phát huy tính chủ động sáng tạo trong bài học cũng như tính 
cách. Từ đó khuyến khích được tính mạnh dạn, tự tin cho học sinh nhất là đối 
với các em yếu kém, nhút nhát, hay mặc cảm. Đặc biệt tôi luôn khuyến khích 
động viên những em có học lực khá giỏi giúp đỡ các bạn yếu kém trở thành 
những đôi bạn cùng tiến không chỉ trong học tập mà cùng nhắc nhở, giúp đỡ bạn 
khi bạn mắc sai lầm cũng như gặp khó khăn. Qua đó tôi thấy tính chủ động tự 
tin, của các em thay đổi rất nhiều. Đặc biệt các em biết quan tâm, giúp đỡ các 
bạn khi thực hiện hoạt động tập thể.
g. Rèn tính tự chủ, tự quản thông qua hoạt độngnhóm: 
 Ngoài giờ học văn hoá trên lớp thì hoạt động ngoại khoá của Đội là điều 
kiện để rèn luyện tinh thần tập thể rất có hiệu quả. Mỗi lần tham gia là các em 
một lần đươc thể hiện tinh thần tập thể, ý thức tôn trọng kỷ luật, giữ gìn danh dự 
cho tập thể lớp. Đặc biệt là tính tự quản thể hiện rất rõ.
 Người quản trò chỉ phân công nhóm này làm công việc gì, nhóm kia làm 
công việc gì là các em tự bảo nhau làm đầy đủ, hăng say.
 Vai trò cán bộ lớp lúc này thể hiện rất rõ, các em tự phân công và hoàn 
thành công việc xuất sắc nhất. Qua buổi ngoại khoá tôi thấy các em gắn bó và 
hiểu nhau hơn. Cũng từ buổi ngoại khoá đó mà hình thành nên những "đôi bạn 
cùng tiến".
 Như vậy , trong phong trào hoạt động đội các em có tinh thần tự quản 
tốt thì hoạt động đội mới thực sự trở thành sân chơi thu hút các em sau những 
giờ học căng thẳng. Các em tham gia hoạt động tích cực là cơ sở ban đầu hình 
thành tinh thần tập thể rèn tính tự giác trong công việc.
 8 / 12 Sáng kiến kinh nghiệm: Rèn nếp tự quản, tinh thần tập thể cho học sinh
 Giáo viên PTC giao nhiệm vụ cho các em cán bộ Đội giáo dục đạo đức 
các em học sinh vi phạm kỉ luật thông qua biện pháp giáo dục cảm hoá bằng 
tình bạn sẽ có tác dụng tích cực giúp học sinh điều chỉnh hành vi đạo đức của 
mình, hình thành tính tự chủ, tự quản cho các em.
 Ví dụ: Để các em tự chủ, tự quản trong buổi sinh hoạt tập thể Ban thiếu 
nhi nhà trường tổ chức các trò chơi dân gian cho các em trong trường cùng tham 
gia. Qua các trò chơi ban tổ chức thường lồng ghép các nội dung giáo dục tinh 
thần đoàn kết, tinh thần tự chủ, tự quản thông qua các câu hỏi tìm hiểu . Các trò 
chơi thường mang tính tập thể có sự đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau..
 Tăng cường các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp: Văn nghệ, Thể dục 
thể thao, ngoại khoá, sẽ cuốn hút nhiều học sinh tham gia bởi vì lứa tuổi của các 
em rất hiếu động, thích hoạt động, thích giao tiếp, giao lưu. Nếu chúng ta không 
tổ chức các hoạt động cho học sinh thì các em sẽ tìm đến nơi chốn khác để vui 
chơi và dễ bị các phần tử xấu lôi kéo vào con đường hư hỏng, phạm tội. Thông 
qua các hoạt động này sẽ giúp cho học sinh nâng cao nhận thức, lớn khôn thêm 
cả thể xác lẫn tâm hồn để vững tin bước vào đời. Trong hoạt động này cần lưu ý 
kết hợp hài hoà giữa: "Học mà chơi, chơi mà học” theo đúng định hướng giáo 
dục “Nhà trường thân thiện học sinh tích cực”
 m. Cần đề cao vai trò, trách nhiệm của giáo viên chủ nhiêm- Phụ trách chi.
 Đồng chí giáo viên phụ trách chi- GVCN là người thay mặt nhà trường 
chịu trách nhiệm về toàn bộ các mặt hoạt động của lớp. Giáo viên phụ trách chi 
là cầu nối tin cậy nhất giữa nhà trường và phụ huynh học sinh. Vì vậy tôi luôn 
tham mưu với Giáo viên phụ trách chi phải lên kế hoạch hàng tuần, hàng tháng 
cho các em thực hiện đồng thời có nhận xét, đánh giá cụ thể từng mặt các đồng 
chí Giáo viên phụ trách chi cần chỉ cho các em thấy được từng mặt mạnh, yếu 
và có khen chê kịp thời để rồi các em có thể sửa chữa khuyết điểm của mình, 
phát huy những mặt tích cực của bản thân. 
5. Kết quả đạt được
 Kể từ khi áp dụng các giải pháp trên, vấn đề rèn tính tự quản, tinh thần tập 
thể của học sinh trong nhà trường nói chung, từng lớp nói riêng đã dần dần cải 
thiện. Những học sinh thường xuyên vi phạm quy đinh, nề nếp của trường cũng 
đã phần nào sửa đổi. Một số học sinh có biểu hiện chán nản, không thích học, 
thường xuyên gây mất trật tự trong lớp đã biết nghe lời thầy cô, các em biết 
kiềm chế trong lời ăn tiếng nói của mình, khi mắc lỗi các em biết nhìn nhận 
khuyết điểm của mình để sửa lỗi. 
Kết quả xếp loại các chi đội học kì I: 
 Loại xuất sắc ( A): 4 chi đội( 6C. 7C. 8C.9D)
 Loại tốt: 7 chi đội ( 6B,6A, 6D, 7B,7D, 8B, 9B)
 Loại khá: 4 chi đội ( 7A, 8A, 9A, 9C)
Kết quả xếp loại các chi đội học kì II: 
 Loại xuất sắc ( A): 6 chi đội ( 6C. 7C. 8C.9D,6A, 8B)
 Loại tốt: 9 chi đội ( ( 6B, 6D, 7B,7D, 9B, 7A, 8A, 9A, 9C)
 Loại khá: 0 chi đội 
 10 / 12