SKKN Biện pháp giáo dục, tuyên truyền phòng chống tác hại hút thuốc lá trong trường THCS Ngô Mây

 PHÒNG GD&ĐT THỊ XÃ BUÔN HỒ
 TRƯỜNG THCS NGÔ MÂY
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 ĐỀ TÀI
 BIÊN PHÁP GIÁO DỤC, TUYÊN TRUYỀN PHÒNG CHỐNG 
TÁC HẠI HÚT THUỐC LÁ TRONG TRƯỜNG THCS NGÔ MÂY
 GIÁO VIÊN: PHAN QUANG VĨ
 Buôn Hồ, tháng 03 năm 2019
 1 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG ĐỀ TÀI
 Từ viết tắt Giải thích
THCS Trung học cơ sở
BS Bác sĩ
PCTHTL Phòng chống tác hại huốc lá
HS Học sinh
 MỤC LỤC
 Trang
Lời cảm ơn 2
Mục lục 3
I. Phân mở đầu 4
1. Lí do chọn đề tài 4
2. Mục tiêu nghiên cứu 5
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 5
4. Giới hạn của đề tài 5
5. Phương pháp nghiên cứu 5
II.Phần nội dung 5
Chương 1: Cơ sở lý luận 5
Chương 2: Thực trạng vấn đề nghiên cứu 17
Chương 3: Nội dung và hình thức của đề tài nghiên cứu 21
1. Mục tiêu của giải pháp 21
2. Nội dung và cách thức thực hiện và mối quan hệ của giải pháp 21
3. Kết quả khảo nghiệm sau khi đã thực hiện các giải pháp phòng 25
chống tác hại thuốc lá ở trường THCS Ngô Mây.
III. Phần kết luận và kiến nghị 25
Tài liệu tham khảo 28
Nhận xét đánh giá của hội đồng giám khảo 29
 3 cần kết hợp với giáo dục trong nhà trường nhằm tuyên truyền sâu rộng đến từng 
học sinh trong trường về tác hại của khói thuốc lá đối với sức khoẻ, kinh tế cũng 
như đối với môi trường để họ có những hành vi và thái độ đúng đắn về vấn đề này 
đó chính là lí do mà tôi chọn đề tài: “Biện pháp giáo dục, tuyên truyền phòng 
chống tác hại hút thuốc lá trong trường Trung hoc cơ sở Ngô Mây”
2. MỤC TIÊU, NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI
 Đánh giá hành vi hút thuốc lá của học sinh trường THCS Ngô Mây, nguyên 
nhân vì sao các bạn hút thuốc và tìm ra giải pháp phù hợp để các em thấy được tác 
hại của thuốc lá và từ bỏ thuốc lá
3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 
 Thực trạng hút thuốc lá ở học sinh trường THCS Ngô Mây - Buôn Hồ- Đắk Lắk
4. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI
 Đề tài được nghiên cứu ở học sinh của trường THCS Ngô Mây năm học 2018 – 
2019 và năm học 2019 – 2020. 
5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp thu thập dữ liệu
- Phương pháp nghiên cứu lí thuyết
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
 + Phương pháp trắc nghiệm tâm lí
 + Phương pháp trưng cầu ý kiến (anket) 
 + Phương pháp phỏng vấn
 + Phương pháp thống kê toán học
 + Phương pháp cỡ mẫu
 II. PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: Cơ sở lí luận
 1.1 Tổng quan một số thông tin về 
 thuốc lá.
 Thuốc lá có chứa 7.000 chất độc hoá 
học trong đó có khoảng 70 chất gây ung 
thư
 Việt Nam nằm trong số 15 nước có 
tỷ lệ sử dụng thuốc lá cao hàng đầu thế 
giới khoảng 15,3 triệu người.
 Tỷ lệ người phơi nhiễm khói thuốc lá 
gần 60% - khoảng 33 triệu người.
 WHO: Tại Việt Nam có khoảng 
40.000 người tử vong/năm vì các bệnh 
có liên quan đến thuốc lá, đến năm 
2030, có thể tăng lên tới 70.000 
người/năm. 
 (Cây thuốc lá, nguồn Internet)
 5 trong các loại thuốc này thay đổi từ 2 – 10%. Một số loại thuốc lào tốt có thể chứa 
đến 16% Nicotin. Nicotin được sử dụng ở liều thấp, tạo ra sự sảng khoái nhẹ 
nhàng, làm dịu cơn đói và bớt mệt mỏi. Tuy nhiên nếu dùng lâu dài sẽ gây lệ thuộc 
và độc hại cho cơ thể, liều cao sẽ gây chết người.
1.3 Tại sao người ta lại nghiện hút 
thuốc lá
 Chỉ cần vài giây sau khi rít một hơi 
thuốc lá vào phổi, chúng ta sẽ cảm nhận 
được những kích thích của chất Nicotine 
lên hệ thần kinh trung ương và lên toàn cơ 
thể. Một số vùng có những thụ thể tiếp 
nhận Nicotine ở não, cho nên khi hút 
thuốc lá, người hút có thể thấy trí óc sáng ( Điếu thuốc lá, nguồn Internet)
suốt và làm việc có hiệu quả hoặc trong 
những lúc căng thẳng, lo âu, thuốc lá có thể làm cho người hút cảm thấy thư giãn 
và bình tĩnh hơn. Nicotine tác động làm tăng tiết các chất dẫn truyền thần kinh 
trung gian và các nội tiết tố tham dự vào chức năng kháng lại các stress của cơ thể. 
Những chất này làm cho người hút thuốc lá cảm thấy bình tĩnh, tự tin, bớt lo âu và 
có sức để làm việc nhiều hơn. 
 Tuy nhiên trên thực tế nếu chúng ta càng hút nhiều, cơ thể bị kích thích tiết các 
chất nội tiết tố liên tục cho đến khi các chất này bị cạn kiệt, lúc ấy thay vì có cảm 
giác sảng khoái, người bệnh lại thấy mệt mỏi hơn, khó tập trung tư tưởng, cáu gắt 
và suy sụp tinh thần mau chóng. Tiếc rằng phần lớn những người nghiện thuốc lá 
lại không biết được vấn đề này, khi họ hút thuốc mà không thấy sảng khoái thì lại 
có khuynh hướng tăng liều, nên càng lúc càng nghiện nặng hơn và phải gánh chịu 
những hậu quả rất tồi tệ.
1.4 Thành phần hóa học của khói thuốc lá
 Theo BS Đặng Huy Quốc Thịnh, Phó Giám đốc bệnh viện Ung Bướu Thành 
phố Hồ Chí Minh, nghiên cứu mới đây nhất cho thấy khói thuốc lá chứa 7.000 chất 
độc hóa học, trong đó có hàng trăm chất cực độc và ít nhất 70 chất có thể gây ung 
thư. Khi đi vào cơ thể các chất độc sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thần kinh, mạch 
máu và nội tiết gây ra những bệnh tim mạch, giảm trí nhớ và các bệnh ung thư. 
Người ta chia ra 4 nhóm chính:
1.4.1 Nicotine
 Hoạt chất chủ yếu của thuốc lá hoặc thuốc lào là chất Nicotin, một loại 
Alcaloid. Nicotin là tên gọi được đặt theo tên của một nhà ngoại giao người Pháp 
Nicot (1530 – 1600), người đầu tiên nhập thuốc lá vào Pháp. Hàm lượng Nicotin 
trong các loại thuốc này thay đổi từ 2 – 10%. Một số loại thuốc lào tốt có thể chứa 
 7 Khí CO rất độc, không mùi, không màu, thường thấy trong khói xe, lửa đang 
cháy hoặc khói thuốc lá. Phổi của người hút thuốc lá tích tụ nhiều khí CO hơn phổi 
của người không hút thuốc thở trong không khí. Vì vậy hàm lượng khí CO trong 
máu của người hút thuốc rất cao làm tăng rủi ro bị những bệnh về tim mạch. Khí 
CO có nồng độ cao trong khói thuốc lá và sẽ được hấp thụ vào máu, gắn với 
hemoglobine với áp lực mạnh hơn 210 lần oxy. Với người hút trung bình 1 bao 
thuốc mỗi ngày thì hàm lượng hemoglobine khử có thể tới 7-8%. Sự tăng 
hemoglobine khử làm chuyển dịch đường cong phân tách oxy-hemoglobin dẫn đến 
giảm lượng oxy chuyển đến tổ chức gây thiếu máu tổ chức và có lẽ góp phần hình 
thành các mảng xơ vữa động mạch. 
1.4.3 Các phân tử nhỏ trong khói thuốc lá
 Khói thuốc lá chứa nhiều chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt nhỏ. Các 
chất kích thích này gây nên các thay đổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn đến 
tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm mất các tế bào có lông 
chuyển. Các thay đổi này làm tăng tiết nhày và giảm hiệu quả thanh lọc của thảm 
nhày-lông chuyển. Phần lớn các thay đổi này có thể hồi phục được khi ngừng hút 
thuốc.
1.4.4 Các chất gây ung thư
 (Thuốc lá chứa rất nhiều độc tố gây ung thư. Nguồn internet)
 Trong khói thuốc lá có khoảng 70 chất trong số đó gồm cả các hợp chất thơm 
có vòng đóng như Benzopyrene, Nitrosamine có tính chất gây ung thư. Các hoá 
chất này tác động lên tế bào bề mặt của đường hô hấp gây nên tình trạng viêm mãn 
tính, phá huỷ tổ chức, biến đổi tế bào dẫn đến dị sản, loạn sản rồi ác tính hoá.
 9 Một nghiên cứu ở Mỹ về sự liên quan giữa sử dụng thuốc lá và ung thư đã 
được tiến hành, ước tính rằng khoảng một phần ba trong tổng số người chết vì ung 
thư liên quan tới sử dụng thuốc lá. Thuốc lá gây ra xấp xỉ 90 % tổng số người chết 
vì ung thư phổi. Chỉ khoảng 13% bệnh nhân ung thư phổi sống sót sau 5 năm. Tỉ lệ 
chết do ung thư phổi ở nam giới có hút thuốc cao gấp 22 lần so với nam giới không 
hút thuốc
 Những người không hút thuốc mà kết hôn với người hút thuốc, tỷ lệ chết vì 
ung thư phổi cao hơn 20% so với người kết hôn với người không hút thuốc và tỷ lệ 
chết vì ung thư phổi cũng tăng lên cùng với số lượng thuốc được hút bởi người vợ 
hoặc người chồng.
 Ngoài ra hút thuốc lá còn gây ra ung thư ở nhiều các phần khác như họng, 
thanh quản, thực quản, lưỡi, tuyến nước bọt, môi, miệng họng, tuyến tuỵ, thận, 
bàng quang, ruột, trực tràng, bộ phận sinh dục
* Ảnh hưởng của thuốc lá đến chức năng phổi
 (Thuốc lá ảnh hưởng đến phổi và gây hôi miệng, hỏng răng. Nguồn Internet)
 Hệ thống hô hấp có một số hàng rào bảo vệ để chống lại các bệnh. Quá trình 
lọc ở đường hô hấp trên giúp ngăn chặn vi khuẩn, virus và các chất gây kích thích 
từ ngoài vào trong phổi. Khí quản và tổ chức phổi sản xuất ra chất nhầy giúp cho 
việc lấy và mang các chất bẩn ra ngoài. Hỗn hợp chất nhầy và chất tạp nhiễm sẽ 
được đưa ra ngoài nhờ các lông nhỏ li ti gọi là lông chuyển, những lông này lay 
động rất nhanh về phía trên, tốc độ của lông chuyển rất cao tới 1.000 lần trong một 
phút.
 Khi khói thuốc đi vào qua miệng thì người hút thuốc đã vô tình bỏ qua cơ chế 
bảo vệ thứ nhất đó là quá trình lọc ở mũi. Điều này làm cho hệ thống lông chuyển 
ở người hút thuốc bị liệt thậm chí bị phá huỷ. Hậu quả cuối cùng là chất nhầy ở 
những người hút thuốc bị nhiễm bởi các chất độc hại, và bị giữ lại nhiều trong tổ 
chức phổi cản trở sự lưu thông trao đổi khí gây ra các bệnh ở đường hô hấp: Bệnh 
 11 Biến chứng do thuốc lá ở phụ nữ có thai: Sảy thai tự phát, vỡ ối sớm, đẻ non 
những thai phụ hút 1 bao/ngày thì tỉ lệ đẻ non cao hơn 20% so với phụ nữ không 
hút thuốc.
* Ảnh hưởng của hút thuốc đối với trẻ em
 (Trẻ em bị ảnh hưởng bởi khói thuốc có nguy cơ mắc bệnh rất cao. Nguồn 
 Internet)
Trẻ em hút thuốc thụ động có nguy cơ lớn mắc các bệnh:
 Nhiễm trùng đường hô hấp dưới: Những trẻ dưới 1 tuổi là con của những 
người hút thuốc bị viêm phế quản hoặc viêm phổi cao gấp đôi con những người 
không hút thuốc và bị nặng hơn và thường phải nằm viện lâu hơn 20% thời gian so 
với con người không hút thuốc.
 Tỷ lệ mắc và mức độ nặng của bệnh hen tăng: Những đứa trẻ trong gia đình 
có người hút thuốc có nguy cơ lên cơn hen hàng ngày tăng gấp 2 lần, số lần phải 
nhập viện để điều trị cơn hen cũng nhiều hơn so với những đứa trẻ mà các thành 
viên trong gia đình không hút thuốc.
 Viêm tai giữa cấp và mãn tính: Viêm tai giữa không chỉ gây nên gánh nặng 
về kinh tế mà còn gây điếc cho cuộc đời còn dài của những đứa trẻ. Điếc khi trẻ 
còn rất nhỏ rất dễ gây nên câm và không có khả năng học tập.
 Các bệnh đường hô hấp khác: viêm họng, khàn tiếng, viêm Amidal
 Bệnh đường ruột: Hút thuốc thụ động cũng là một yếu tố nguy cơ gây các 
loại bệnh đường ruột mạn tính khác, viêm đại tràng. Những trẻ nhỏ tiếp xúc với 
khói thuốc thì nguy cơ bị loét đại tràng tăng gấp 2 lần so với trẻ không tiếp xúc.
1.5.2 Tác hại về kinh tế
 13 thuốc - bệnh tật, nghèo đói... sẽ không bao giờ kết thúc nếu thuốc lá chưa được loại 
trừ ra khỏi cuộc sống người dân.
1.5.3 Tác hại về xã hội
 Gây ra gánh nặng cho xã hội, cho các cấp, các ngành.
 Các tệ nạn xã hội gia tăng: trộm cắp, cướp giật vv.Thuốc lá là con đường để 
dẫn tới sử dụng ma túy.
1.6 Lợi ích khi bỏ thuốc lá
1.6.1 Đối với sức khoẻ
 Cơ thể sẽ không còn tích luỹ chất độc, loại trừ nguyên nhân và điều kiện gây 
các bệnh đã nêu trên. Nếu bỏ thuốc trước tuổi 50 sẽ giảm được 50% nguy cơ chết 
trước 65 tuổi, giảm 50% nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch sau khi bỏ thuốc được 
1 năm, giảm 50% nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi sau khi bỏ thuốc 10 năm.
 Như vậy việc phòng chống tác hại thuốc lá nói chung và công tác giáo dục 
phòng chống tác hại thuốc lá trong trường học nói riêng là vấn đề cần thiết và cấp 
bách. Qua việc giáo dục nhằm phân tích cho các bạn thấy được những tác hại 
nghiêm trọng của việc hút thuốc lá đối với sức khỏe, từ đó hiểu được vì sao không 
nên hút thuốc lá. Đây là việc làm cần thiết bên cạnh việc giảng dạy văn hóa để góp 
phần xây dựng một môi trường “không khói thuốc”. 
1.6.2 Đối với kinh tế
 Giảm gánh nặng về tiền bạc rất lớn đối với mỗi người, mỗi gia đình và toàn 
xã hội, có thể sử dụng tiền đó vào các mục tiêu khác của xã hội, nhất là các khoản 
tiền dùng khám chữa bệnh do thuốc lá gây ra
1.6.3 Đối với xã hội
 Giảm bớt gánh nặng cho xã hội, các tệ nạn xã hội ngày càng đươc đẩy lùi 
1.7 Thuận lợi và khó khăn khi thực hiện đề tài
1.7.1 Thuận lợi
 Khi thực hiện đề tài này tôi có những thuận lợi sau:
 Là giáo viên làm Tổng Phụ Trách trong nhà trường nên dễ gần gũi nắm bắt 
tâm lý học sinh và trong chương trình giáo dục trung học có một số môn học khác 
lồng ghép kỹ năng sống, những nội dung kiến thức liên quan đến giáo dục phòng 
chống tác hại thuốc lá .
 Các em học sinh trường THCS Ngô Mây phần lớn là chưa hút thuốc lá 
hoặc bộ phận nhỏ chỉ mới bắt đầu hút thuốc lá nên việc giáo dục dễ đạt hiệu quả.
 Trường có hệ thống máy vi tính nối mạng internet tạo điều kiện thuận lợi 
cho học sinh tìm kiếm các thông tin mới nhất về tác hại thuốc lá, cũng như các 
biện pháp phòng chống. 
 15