SKKN Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường bằng việc tận dụng vật liệu phế thải sạch, sáng tạo thành sản phẩm mĩ thuật cho học sinh

 1 
 LIÊN ĐOÀN LAO ĐÔNG HUYỆN BA VÌ 
 CĐCS TRƯỜNG THCS TÂY ĐẰNG 
 ----------  ---------- 
 “ 01 triệu sáng kiến – nỗ lực vượt khó, sáng tạo 
 quyết tâm chiến thắng đại dịch Covid - 19” 
 Họ và tên: Đinh Hồng Điệp 
 Chức vụ: Giáo viên 
 Đơn vị công tác: Trường THCS Tây Đằng- Ba Vì- Hà 
Nội 
 Giảng dạy môn: Mỹ Thuật 
 Email: diepbang81@gmail.com 
 Số điện thoại: 0941520581 
 Ba Vì, ngày 05 tháng 05 năm 2022 
 3 
 2. Mục đích nghiên cứu: 
 Qua việc lồng ghép ý thức, trách nhiệm bảo vệ môi trường của mỗi cá nhân 
trong các bài học cụ thể: Rèn luyện phát triển các kĩ năng thực hành bài vẽ qua 
việc quan sát, nhớ lại, tưởng tượng trong quá trình học tập môn mĩ thuật. Sáng 
tạo linh hoạt trong các cách thể hiện khác nhau cho mỗi chủ đề ,tuỳ thuộc vào 
từng hoàn cảnh và điều kiện của các em. 
 Nhằm phát hiện và bồi dưỡng và phát triển cho học sinh có năng khiếu biết 
tư duy sáng tạo độc lập, có ý thức với những hành động của mình nhất là với 
môi trường tạo tiền đề cho bước phát triển tiếp theo ở các bậc học sau. 
 3. Đối tượng nghiên cứu: 
 Học sinh khối lớp 6,7,8,9 của trường THCS Tây Đằng – Ba Vì – Hà Nội 
 4. Phạm vi nghiên cứu : 
 Năm học 2021-2022 
 5. Phương pháp nghiên cứu : 
 Trên cơ sở rút kinh nghiệm từ quá trình giảng dạy, khi thực hiện sáng kiến 
này tôi đã sử dụng một số phương pháp sau đây: 
 - Phương pháp quan sát. 
 - Phương pháp vấn đáp, gợi mở. 
 - Phương pháp đặt vấn đề và giao nhiệm vụ. 
 - Phương pháp luyện tập thực hành. 
 - Phương pháp liên kết giữa học sinh với tác phẩm 
 - Phương pháp tư duy – sáng tạo 
 5 
bài học của mình tạo nên những sản phẩm vừa đẹp,có tính thẩm mĩ thân thiện 
với môi trường, và hướng người học có ý thức bảo vệ môi trường. 
 - Giáo dục cho các em biết bảo vệ môi trường sống xung quanh bằng 
những hành động nhỏ nhất là biết để rác đúng nơi quy định, và không xả rác bừa 
bãi. Đến phân loại rác, biến rác thải thành những sản phẩm Mĩ thuật đẹp 
 II. Nội dung vấn đề cần nghiên cứu: 
 + Đối với môn mỹ thuật thì chỉ có sự trải nghiệm trực tiếp mới mang lại 
cho HS những kinh nghiệm và chúng ta cần phải khuyến khích và phát triển nó 
theo những phương pháp đặc thù. 
 + Quan sát hình dáng đồ vật cũ bằng “ Con mắt mới” Trải nghiệm gợi mở 
cách nhìn nhận, trí tò mò, phát triển sức sáng tạo và biểu đạt, trải nghiệp với chất 
liệu mới. 
 + Hướng học sinh biết tận dụng phân loại rác, tái tạo rác sạch thành những 
sản phẩm có ích ngay từ nhỏ hình thành ý thức biết tiết kiệm và giữ gìn vệ sinh, 
bảo vệ môi trường , biết vứt rác đúng nơi quy định tạo môi trường sống và học 
tập xanh sạch đẹp ở mọi chỗ mọi nơi. Đó là một quy trình không thể thiếu trong 
dạy học Mĩ thuật theo phương pháp dạy học tích cực. 
 + Rèn luyện khả năng phân tích sự vật hiện tượng, giúp các em tò mò, 
sáng tạo để thúc đẩy trải nghiệm. Biết tạo ra các sản phẩm làm đẹp phục vụ cho 
sinh hoạt như: Trang trí đồ vật, trang trí góc, trang trí phòng bằng cách tận 
dụng vật liệu phế thải sáng tạo thành sản phẩm mĩ thuật. 
 + Tổ chức thi làm các sản phẩm được làm, được tái chế từ vật liệu phế 
thải sạch thành sản phẩm mĩ thuật. giới thiệu rộng rãi cho mọi người, tổ chức 
viết bài tuyên truyềnnhằm ý nghĩa cao nhất là bảo vệ môi trường sống: Xanh, 
sạch đẹp của chúng ta. 
 1. Thuận lợi 
 -Từ lâu trường THCS Tây Đằng là ngôi trường có phương pháp giáo dục 
hiện đại, kết hợp hài hòa giữa lí thuyết và thực hành, cùng rất nhiều những hoạt 
động ngoại khóa, giúp học sinh phát triển toàn diện bản thân. 
 - Nhà trường luôn quan tâm và hỗ chợ giáo viên trong quá trình giảng dạy. 
 -Học sinh khá ngoan và đồng đều về nhận thức, 100% học sinh hoàn thành 
môn học 
 2. Khó khăn 
 -Dạy học là một nghề khó, vì đó là dạy con người. Đặc biệt ở môn học này 
thuộc vào năng khiếu tự thân của mỗi người không ai giống ai, mỗi người sẽ có 
năng khiếu riêng, không cần học sinh phải hiểu biết một cách rập khuôn mà phụ 7 
 Chính vì vậy, trong các tiết học của mình tôi luôn tích cực tuyên truyền cho 
học sinh hạn chế tối đa việc sử dụng các sản phẩm gây ô nhiễm môi trường như: 
Túi ni lông, chai nhựa, ống hút nhựa. Sau khi nghiên cứu và triển khai vấn đề 
này bản thân tôi nhận thấy: Để các em có thể tận dụng nhiều vật liệu phế thải 
sạch khác nhau thành những sản phẩm Mĩ thuật tranh vẽ, xé dán, sản phẩm 2D, 
3D, 4D theo từng chủ đề thích hợp. Trước tiên phải tạo cho các em biết yêu 
thích môn học, vì chỉ khi yêu thích các em mới có sự liên tưởng và sáng tạo khi 
nhìn thấy từ thiên nhiên cỏ, cây, đá, sỏi, cát những đồ dùng đã qua sử dụng 
giấy, đồ nhựa, sắt, kim loại, giấy, kẽm, vải, chai và làm mới chúng thành các 
sản phẩm mĩ thuật. 
 - Học sinh nhận thức được mặt tích cực khi sử dụng đồ tái chế từ những vật 
dụng bỏ đi, đồ vật tìm được khác. Trong các tiết dạy Mĩ thuật tôi luôn khuyến 
khích các em sáng tạo ra sản phẩm từ vật liệu phế thải. 
 2. Giải pháp 2: Định hướng cho học sinh xây dựng kho vật liệu từ đồ 
phế thải. 
 - Hướng dẫn HS xây dựng kho vật liệu cá nhân hoặc nhóm bằng cách tìm 
kiếm những vật dụng từ những đồ dùng đã qua sử dụng: 
 + Sử dụng “Sọt rác thông minh”tại gia đình. 
 + Tạo ngân hàng rác tái sử dụng trong lớp, trường. 
 - Hướng dẫn học sinh tổng hợp các vật liệu đã sưu tầm làm kho vật liệu 
chung cho các hoạt động của chủ đề. 
 9 
 Tùy thuộc vào mục đích và yêu cầu của tiết học mà ta có nhiều cách chia 
nhóm, nhiều mô hình nhóm khác nhau. Có khi là nhóm hai, nhóm bốn (ở hoạt 
động tìm hiểu chủ đề, Vẽ cùng nhau); nhóm sáu, nhóm bảy hoặc nhóm tám (ở 
hoạt động làm mô hình, Xây dựng cốt truyện). Sự sáng tạo và linh hoạt đối 
với tranh làm từ những chất liệu trong cuộc sống để tạo thành tranh 2D, 3D 
 - Giáo viên dựa vào ý tưởng sáng tạo của HS để hướng dẫn các em lựa 
chọn vật liệu cho phù hợp với ý tưởng sáng tạo. 
 - Học sinh nghe theo sự hướng dẫn của giáo viên để chuẩn bị thật tốt các đồ 
vật liệu phế thải sạch hoặc các chất liệu sáng tạo phù hợp 
 Ví dụ : Đặc điểm của tranh chất liệu tổng hợp là tạo cảm giác rất chân thật. 
Những phong cảnh, sự vật được mô tả trở nên sống động hơn. Các dòng tranh 
của chất liệu bao quát toàn bộ mọi đề tài mà các loại tranh khác khó thể hiện. 
 Khi làm tranh chất liệu, học sinh không phải nhuộm màu cho các chất liệu. 
Chẳng hạn riêng mùn cưa đã có nhiều màu khác nhau tùy vào chất gỗ và độ thô 
mịn của hạt.Vì thế, có loại mùn cưa cho sắc vàng tươi, có loại mang màu nâu 
thẫm, có loại lại óng ánh như ngọc trai 
 11 
 Tranh đề tài ngày tết được làm từ làm từ giấy nhún và giấy sợi của học sinh 
 Tranh nhiều chất liệu là tranh không chỉ đơn thuần là tranh vẽ màu trên 
giấy, mà bức tranh sẽ được kết hợp với nhiều chất liệu khác nhau để tạo nên một 
bức tranh sinh động và đẹp mắt. Màu sắc và đường nét của bức tranh không chỉ 
là màu mà có thể là đất sét, xé giấy, đính cườm, vỏ trứng,... 
 Học sinh làm bài theo nhóm chất liệu lựa chọn 
 Tùy vào từng nội dung bài học giáo viên cần định hướng để cho học sinh 
lựa chọn được đề tài phù hợp 13 
 Ví dụ: Thể hiện tranh ĐT “ Cuộc sống quanh em” MT 7 ,hoặc làm bưu 
thiếp chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam trong CĐ thầy cô và mái trường-MT8 
 - Học sinh biết tận dụng kho vật dụng để lựa chọn vật liệu phù hợp với chủ đề 
 + Quan sát theo sự hướng dẫn của giáo viên lựa chọn nội dung thể hiện 
 + Quan sát kho vật liệu chọn vật liệu phù hợp 
 + Ngoài vẽ tranh trên giấy học sinh có thể làm mô hình hoặc Sử sụng giấy 
báo, ni lông xé dán tạo thành bài vẽ rất đẹp và hài hòa phù hợp với chủ đề. 
 - Có thể điều chỉnh, cắt gọt, thay đổi hình dạng cho phù hợp với ý tưởng 
sáng tạo 
 - Có thể vẽ, cắt dán hoặc kết hợp các vật liệu khác nhau để trang trí sản 
phẩm. 
 - Do đó là một giáo viên giảng dạy môn mĩ thuật tôi thấy cần truyền cho 
học sinh của mình sự thấy thoải mái, say mê, hứng thú với môn học. Kích thích 
sự tương tác, tư duy sáng tạo và phát triển nhận thức, phát triển năng lực cho 
học sinh một cách toàn diện. Học sinh làm quen và biết sử dụng những vật liệu, 
công cụ, cách thức tạo hình khác nhau phù hợp với khả năng sự sáng tạo ,và thế 
mạnh riêng của bản thân mỗi học sinh vào sản phẩm cá nhân hay nhóm cho 
đúng nội dung chủ đề. 
 4.Giải pháp 4: Tổ chức cuộc thi “ sáng tạo mĩ thuật từ vật liệu phế 
thải”. 
 -Tổ chức thi làm các sản phẩm được làm từ vật liệu phế thải giữa các khối, 
các lớp trong toàn trường. Qua bàn tay khéo léo của các bạn học sinh, nhiều vật 
liệu phế thải đã trở thành đồ chơi và đồ dùng học tập. Những đồ chơi, đồ dùng 
từ những vật liệu này không chỉ tạo sự hứng thú cho học sinh, tiết kiệm chi phí 
trong học tập mà còn góp phần bảo vệ môi trường. 
 - Chương trình công tác đội và phong trào thiếu nhi 2021-2022 tổ chức các 
hoạt động chào mừng ngày nhà giáo việt nam 20/11 có tổ chức cho các em giữa 
các lớp, khối thi làm tập san, bưu thiếp đẹp tặng thầy cô. Các bạn học sinh đã 
hào hứng tham gia và đã có những thành tích nhất định. 15 
 Như vậy, các em được trải nghiệm các hình thức học khác nhau, và học 
ngoài lớp giúp học sinh cũng hứng thú nhiều hơn, chất lượng bài làm cũng có hiệu 
quả cao hơn. 
 Giúp học sinh phát huy được tính tập thể phối hợp cùng suy nghĩ cùng làm 
việc thảo luận để cùng có hướng giải quyết vấn đề một cách hiệu quả, cụ thể là 
hoàn thành yêu cầu bài thực hành. Việc thay đổi không gian học ở trên lớp và 
ngoài lớp cũng chính là một trong những nội dung đổi mới phương pháp dạy học. 
 Tổ chức tiết học ngoài lớp cho học sinh với chủ đề khám phá thiên nhiên 
 Phương pháp vẽ theo nhóm khi học ngoài trời 
 Ở mỗi tiết học nếu giáo viên tổ chức được nhiều hình thức cho học sinh 
tham gia bài học thì các em sẽ hứng thú hơn, trong các hình thức tổ chức đó thì 
tổ chức hoạt động dạy ngoài lớp là rất quan trọng tùy vào yêu cầu đề bài mà 
giáo viên áp dụng phương pháp hoạt động này sao cho có hiệu quả và thiết 
thực, học sinh được tiếp cận với không gian mở và những cảnh vật thực tế. 
Đồng thời giáo viên sẽ kết hợp giới thiệu thông qua đó giáo dục các em tình 
yêu quê hương đất nước , yêu môi trường sống – học tập xanh – sạch –đẹp từ 
đó các em sẽ vận dụng được những gì bản thân nhận thấy xung quanh để diễn 
tả và làm các bài thực hành đẹp, thực tế hơn.