SKKN Vài kinh nghiệm về việc giảng dạy chương trình Ngữ văn địa phương THCS

doc 25 trang sklop9 12/07/2024 770
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "SKKN Vài kinh nghiệm về việc giảng dạy chương trình Ngữ văn địa phương THCS", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

Tóm tắt nội dung tài liệu: SKKN Vài kinh nghiệm về việc giảng dạy chương trình Ngữ văn địa phương THCS

SKKN Vài kinh nghiệm về việc giảng dạy chương trình Ngữ văn địa phương THCS
 Vài kinh nghiệm về việc giảng dạy chương trình Ngữ văn địa phương THCS (phần văn)
 Trang
Phần thứ nhất: Phần mở đầu .................................................................................... 2
I. Lí do chọn đề tài . 2
II. Mục đích (mục tiêu) nghiên cứu của đề tài ........................................................ 3
Phần thứ hai: Giải quyết vấn đề.. 4
I. Cơ sở lý luận của vấn đề...... 4
II. Thực trạng của vấn đề.. 6
III. Các giải pháp đã tiến hành để giải quyết vấn đề .................................................8
IV. Tính mới của giải pháp ......................21
V. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm...... 21
Phần thứ ba: Kết luận và kiến nghị...........................................................................22
I. Kết luận......... 22
II. Kiến nghị......... 23
Tài liệu tham khảo....25
 Trang 1
Nguyễn Thị Thi Năm học 2018 - 2019 Vài kinh nghiệm về việc giảng dạy chương trình Ngữ văn địa phương THCS (phần văn)
 2018 - 2019 này. Nhưng thời gian theo phân phối chương trình còn hạn chế và phần 
 lớn chưa được thiết kế, giảng dạy một cách bài bản mà còn mang nhiều tính tự phát. 
 Tài liệu học tập thì khan hiếm, ít ỏi và chưa được cập nhật. Tài liệu tham khảo hầu 
 như không có đối với cả người dạy và người học
 Xuất phát từ nhận thức đó, tôi cảm thấy rằng cần trăn trở về việc giảng dạy 
 các nội dung Chương trình địa phương trong chương trình Ngữ văn THCS. Tôi viết 
 đề tài: “Vài Kinh nghiệm về việc giảng dạy chương trìnhNgữ văn địa phương 
 THCS ”. Nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả giảng dạy và phát huy tính chủ động, 
 sáng tạo, linh hoạt của học sinh trong việc tiếp nhận thông tin, khám phá giá trị của 
 mỗi bài Chương trình địa phương mà bản thân các em được học .
 II. Mục đích (mục tiêu) nghiên cứu của đề tài
 - Giúp cho giáo viên có thêm tài liệu tham khảo để phục vụ tốt cho quá trình 
giảng dạy các bài học trong trương trình Ngữ văn địa phương THCS và cụ thể là 
phần văn học.
 - Tạo điều kiện cho các em học sinh phát huy năng lực, sở trường, lòng tự hào 
về những nét đẹp của địa phương mình, đặc biệt nhất là đối với các em người đồng 
bào dân tộc thiểu số trên địa bàn.
 - Qua đó góp phần tạo hứng thú, khơi gợi niềm đam mê để các em tự tìm hiểu 
những nét đẹp về văn hóa vùng miền mà mình đang trực tiếp sinh sống. Đồng thời nó 
sẽ tạo tiền đề hình thành cho các em biết nuôi dưỡng ước mơ sau này lớn lên sẽ phát 
triển hơn nữa những di sản văn hóa, những danh lam thắng cảnh mang đậm bản sắc 
của dân tộc mình, của địa phương mình đến với bạn bè trong và ngoài nước.
 - Giúp cho các em là người dân tộc thiểu số, cụ thể là người Ê-đê có thêm niềm 
tin, niềm tự hào về thành tựu văn học dân gian của dân tộc mình. 
 Phần thứ hai: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lí luận của vấn đề
 Chương trình giáo dục phổ thông môn Ngữ văn (ban hành kèm theo quyết 
 định số 16/2006/QĐ-BGD ĐT ngày 05 tháng 5 năm 2006 của Bộ trưởng Bộ 
 GD&ĐT) đã xác định môn Ngữ văn trong nhà trường phổ thông là môn học về khoa 
 học xã hội và nhân văn, môn học công cụ và cũng là môn học thuộc lĩnh vực giáo 
 dục thẩm mĩ. Mục tiêu của môn Ngữ văn là : “ cung cấp cho học sinh những kiến 
 thức phổ thông, cơ bản , hiện đại, có tính hệ thống về ngôn ngữ (trọng tâm là Tiếng 
 Việt) và Văn học( trọng tâm là Văn học Việt Nam), phù hợp với trình độ phát triển 
 của lứa tuổi và yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực trong thời kì công nghiệp hoá, hiện 
 đại hoá đất nước() hình thành và phát triển ở học sinh các năng lực sử dụng Tiếng 
 Việt, tiếp nhận Văn học, cảm thụ thẩm mĩ; phương pháp học tập, tư duy, đặc biệt là 
 phương pháp tự học; năng lực ứng dụng những điều đã học vào cuộc sống () bồi 
 dưỡng cho học sinh tình yêu tiếng Việt, văn học, văn hoá; tình yêu gia đình, thiên 
 nhiên, đất nước; lòng tự hào dân tộc; ý chí tự lập; tự cường; lí tưởng xã hội chủ 
 nghĩa; tinh thần dân chủ, nhân văn; giáo dục cho học sinh trách nhiệm công dân, tinh 
 Trang 3
 Nguyễn Thị Thi Năm học 2018 - 2019 Vài kinh nghiệm về việc giảng dạy chương trình Ngữ văn địa phương THCS (phần văn)
 trưng của loài voi qua văn bản “ Ở nơi hoang dã”. Cảm nhận được những thay đổi 
 tích cực đang diễn ra trong cuộc sống hiện nay của đông bào dân tộc Tây Nguyên 
 qua văn bản “ Mùa xuân ơi, tới đi”. Đồng thời mở rộng kiến thức về Sông Sêrêpôk, 
 Hồ Lak...
 4. Ngữ văn 9: Các nội dung địa phương cần tập trung khai thác là: Những 
 tình cảm tha thiết, chân thành của Bác Hồ kính yêu dành cho đồng bào các dân tộc 
 Tây Nguyên qua văn bản “ Bác Hồ với Tây Nguyên”. Cảm phục tinh thần bất khuất , 
 sự hy sinh dũng cảm của các chiến sĩ cách mạng trong công cuộc đấu tranh dành độc 
 lập, tự do và truyền thống đoàn kết, gắn bó keo sơn giữa các dân tộc qua văn bản “ 
 Ngọn lửa bất khuất”. Vẻ đẹp của các chiến sĩ trên đường hành quân ra trận và cảnh 
 quan thiên nhiên phóng khoáng đậm nét trữ tình của miền đất Tây Nguyên qua văn 
 bản “ Trước giờ nổ súng” và một số văn bản đọc thêm.
 II. Thực trạng của vấn đề
 1. Thuận lợi:
 - Trường THCS Buôn Trấp là một ngôi trường nằm ở trung tâm thị trấn Buôn 
Trấp và là đơn vị đã có nhiều thành tích trong công tác dạy và học của ngành Giáo 
dục Huyện nhà trong nhiều năm qua. Hầu hết các bậc phụ huynh đều rất quan tâm 
đến việc học tập của con em, nhiều lớp phụ huynh đã đầu tư ti vi do vậy tiện lợi cho 
việc xen hình ảnh và vidio liên quan đến các nội dung bài học. Đa số các em có ý 
thức học tập tốt và rất hào hứng với môn học sẽ tạo điều kiện thuận lợi trong quá 
trình sưu tầm, tìm hiểu truyện dân gian tại địa phương. 
 - Các giáo viên giảng dạy giàu kinh nghiệm, có tâm huyết với nghề, có trình 
 độ và năng lực chuyên môn vững vàng luôn quan tâm đến việc sưu tầm và tìm hiểu 
 về văn học địa phương nên đã sưu tầm được một số tư liệu tương đối về văn học, 
 văn hoá của tỉnh nhà.
 - Các giáo viên giảng dạy đều thực hiện đúng phân phối chương trình, đã bám 
 sát vào tài liệu dạy – học nên nội dung bài học được truyền tải đảm bảo, học sinh 
 làm quen và bước đầu có hứng thú với việc học văn học địa phương.
 - Những nội dung chương trình địa phương ở từng phân môn bước đầu đã tích 
 hợp được cả ba phân môn giúp cho giáo viên và học sinh tương đối thuận lợi trong 
 việc tìm hiểu và khai thác nội dung bài học.
 2. Khó khăn:
 Đây là năm đầu tiên Sở giáo dục và Đào tạo phối hợp tổ chức xây dựng 
chương trình và biên soạn Tài liệu dạy – học Ngữ văn địa phương tỉnh Đắc Lắc . 
Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Krông Ana triển khai dạy học chương trình địa 
phương mới ở một số môn học nhất định trong đó có môn Ngữ văn. Chính vì vậy mà 
việc giảng dạy phân môn này sẽ gặp phải một số khó khăn nhất định như :
 - Do việc thay sách giáo khoa đặt ra quá nhiều vần đề mới mẻ cần phải giải 
 quyết trong khi đó thời gian và điều kiện để tìm hiểu, tra cứu và sưu tầm của giáo 
 viên còn rất hạn chế.
 Trang 5
 Nguyễn Thị Thi Năm học 2018 - 2019 Vài kinh nghiệm về việc giảng dạy chương trình Ngữ văn địa phương THCS (phần văn)
 + Về phía học sinh: học sinh phải thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ mà giáo viên 
đã giao cho. Bản thân mỗi học sinh cần trang bị một cuốn sổ tay để ghi chép và lưu 
giữ để làm tài liệu cho quá trình học tập sau này.
 - Tiếp theo là tổ chức các hoạt động dạy học tiết Chương trình địa phương trên 
lớp. Để tổ chức một tiết học sinh động, phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo của 
học sinh, rèn luyện cho các em các kĩ năng nghe, nói, đọc, viết, trình bày trước tập 
thể đòi hỏi giáo viên phải áp dụng các phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực vào 
tiết dạy để tạo không khí sôi nổi, các em có hứng thú với tiết học và yêu thích tiết học 
văn nói chung và văn học địa phương nói riêng. Giáo viên nên ứng dụng công nghệ 
thông tin vào bài giảng để cho tiết học thêm sinh động hơn.
 + Ví dụ: 
 Lớp 6: Bài “SỰ TÍCH CÁC DÂN TỘC” ( Truyện cổ Ê-đê)
 - Trước tiên, giáo viên cần xác định được mục tiêu cụ thể của từng bài học về 
 kiến thức, kĩ năng, thái độ như sau: 
 + Kiến thức: 
 ∙ Nắm và kể lại nội dung của truyện.
 ∙ Hiểu được cách giải thích độc đáo về nguồn gốc các dân tộc Việt Nam của 
 người Ê-đê và ý nguyện đoàn kết, thống nhất cộng đồng giữa các dân tộc qua nội 
 dung truyện.
 + Kĩ năng:
 ∙ Đọc – hiểu văn bản văn học địa phương.
 ∙ Bước đầu biết liên hệ, so sánh với truyền thuyết về nguồn gốc các dân tộc 
 của các dân tộc khác.
 +Thái độ: Giáo dục HS yêu mến, tự hào về nguồn gốc cao quý của dân tộc ta 
 và phát huy tinh thần đại đoàn kết các dân tộc anh em trên lãnh thổ Việt Nam.
 - Tiếp theo là xác định được phương pháp/kỹ thuật dạy học cụ thể và phù hợp 
 với nội dung của bài học như: phương pháp tìm tòi, so sánh, vấn đáp, gợi mở, thảo 
 luận nhóm.
 - Một khâu quan trọng giúp tiết học thành công nữa là sự chuẩn bị bài của cả 
 giáo viên và học sinh phải thật chu đáo, tỉ mỉ. Giáo viên chuẩn bị giáo án, tài liệu 
 tham khảo, một số hình ảnh liên quan. Còn học sinh cần đọc, tìm hiểu kĩ bài học 
 theo Tài liệu dạy học địa phương. 
 - Tiến hành các hoạt động học tập và nội dung học tập:
 + Ổn định tổ chức
 + Bài cũ: Câu chuyện truyền thuyết “Con Rồng cháu Tiên” đã giải thích về cội 
 nguồn của dân tộc ta mà các em đã được học thì theo em còn câu chuyện nào khác 
 cũng giải thích về cội nguồn các dân tộc không? Hãy kể cho các bạn cùng biết. 
 + Bài mới: Giới thiệu bài 
 Từ phần câu hỏi bài cũ, Gv dẫn dắt, giới thiệu vào bài mới.
 Hoạt động của thầy và trò Nội dung
 Hoạt động : Đọc - hiểu văn bản. I/ Đọc - hiểu văn bản. 
 Trang 7
 Nguyễn Thị Thi Năm học 2018 - 2019 Vài kinh nghiệm về việc giảng dạy chương trình Ngữ văn địa phương THCS (phần văn)
- HS tự bộc lộ ý kiến của mình. - Khốt và Kho đã trồng các loại 
? Khốt và Kho đã làm gì sau khi chui ra khỏi quả cây như: lúa, ngô, bầu để sống 
bầu khô? qua ngày.
- Họ tìm thấy các loại hạt như: lúa, ngô, bầu 
trong quả bầu thần kì và đem trồng. - Cây bầu chỉ ra một quả duy 
? Cây bầu do hai anh em trồng có gì kì lạ không? nhất và sinh ra sáu mươi đôi nam 
- Chỉ ra một quả duy nhất và sinh ra sáu mươi đôi nữ.
nam nữ. -> Người dân VN đều cùng một 
? Chi tiết ấy có ý nghĩa gì? nguồn gốc, đều là anh em một 
? Việc chia con của Khốt và Kho khác với việc nhà, thể hiện ý nguyện đoàn kết 
chia con của Lạc Long Quân và Âu Cơ ở chỗ của dân tộc Việt Nam.
nào?
- Lạc Long Quân và Âu Cơ chia năm mươi con 
theo mẹ lên núi, năm mươi con theo cha xuống 
biển vì phong tục tập quán khác nhau.
- Khốt và Kho chia con đi khắp các miền trên 
cacnj theo thứ tự trước sau:
+ Đôi đầu tiên đi về phía mặt trời mọc có đồng 
bằng và biển cả là tổ tiên của người Kinh bây 
giờ.
+ Những đôi ra tiếp sau đi về vùng núi phía Bắc 
trùng điệp được coi là tổ tiên của các dân tộc 
Mường, Tày, Thái,...
+ Những đôi ra sau cùng thì ở lại vùng núi phía 
Nam chính là tổ tiên của các dân tộc Tây Nguyên 
bây giờ.
? Qua sự việc chia con của Khốt và Kho đã thể 
hiện ý nguyện gì của người Ê-đê?
- Phát triển dân tộc, đoàn kết thống nhất dân tộc - Việc chia con đi các miền -> 
mọi người Việt Nam đều có chung nguồn gốc từ nguyện vọng mở mang bờ cõi, 
quả bầu khô. phát triển các dân tộc gắn liền 
? Em hiểu gì về nguồn gốc các dân tộc của nước với những phong tục tập quán 
ta qua văn bản “Sự tích các dân tộc” của người của người Ê-đê.
Ê-đê?
- Học sinh thảo luận nhóm. 
Hoạt động 2: Tổng kết nội dung bài học
? Nêu nghệ thuật đặc sắc của truyện? 3/Tổng kết: 
- HS thảo luận nhóm a. Nghệ thuật:
 Sử dụng các yếu tố tưởng 
 tượng kì ảo kể về nguồn gốc 
- GV: Khái quát nội dung chính của văn bản. hình thành các dân tộc theo trí 
- HS khái quát. tưởng tượng của người Ê-đê.
 Trang 9
Nguyễn Thị Thi Năm học 2018 - 2019

File đính kèm:

  • docskkn_vai_kinh_nghiem_ve_viec_giang_day_chuong_trinh_ngu_van.doc