SKKN Xây dựng "Lớp học thân thiện, học sinh tích cực" thông qua các trò chơi trong những tiết dạy học Toán THCS
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "SKKN Xây dựng "Lớp học thân thiện, học sinh tích cực" thông qua các trò chơi trong những tiết dạy học Toán THCS", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.
Tóm tắt nội dung tài liệu: SKKN Xây dựng "Lớp học thân thiện, học sinh tích cực" thông qua các trò chơi trong những tiết dạy học Toán THCS
Trường THCS Ấn Tây GV: PHAN THỊ THU BA XÂY DỰNG “LỚP HỌC THÂN THIỆN, HỌC SINH TÍCH CỰC” THÔNG QUA CÁC TRÒ CHƠI TRONG NHỮNG TIẾT DẠY HỌC MÔN TOÁN THCS THC I.MỞ ĐẦU: 1. Cơ sở và lí do chọn đề tài: Như chúng ta đã biết, năm học 2010-2011 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm học thứ nhất thực hiện phương pháp dạy học tích cực,năm thứ năm cuộc vận động “Hai không” của Bộ GD&ĐT, năm học thứ ba thực hiện chỉ thị của Bộ GD&ĐT về “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Mục tiêu chủ yếu của việc “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” là làm sao tạo nên một môi trường giáo dục an toàn, bình đẳng, lành mạnh, đảm bảo sự gần gũi, gắn bó với nhân dân, xã hội, phụ huynh, học sinh, luôn tạo được sự thỏa mái, bình yên, hứng khởi cho từng học sinh, phát huy được tính chủ động, tích cực, sáng tạo của học sinh trong học tập và trong các hoạt động tập thể, hoạt động xã hội một cách phù hợp và có hiệu quả cao, Ở góc độ là những giáo viên dạy học bộ môn Toán bậc THCS, chúng ta suy nghĩ, nhận thức và đóng góp gì cho phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” mà Bộ GD&ĐT đã phát động trong ba năm qua? Theo tôi, trước hết chúng ta cần nhận thấy rõ rằng: Nếu trong từng tiết dạy học bộ môn Toán, mỗi giáo viên bộ môn đầu tư xây dựng được “Lớp học thân thiện, học sinh tích cực” thì có nghĩa là chúng ta đã đóng góp được một phần “Nguyên liệu” để dựng xây nên: “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Thế thì một câu hỏi đặt ra ở đây là: Làm sao để xây dựng được “Lớp học thân thiện, học sinh tích cực” một cách có hiệu quả nhất ? Trong ba năm thực hiện bản thân tôi đã nhận ra một điều: Việc đưa các trò chơi vui nhộn, trí tuệ trên tinh thần “Học mà chơi, chơi mà học” vào các tiết dạy học nói chung và tiết dạy học môn Toán nói riêng, sẽ là một trong những yếu tố rất quan trọng để xây dựng nên: “Lớp Sáng kiến kinh nghiệm-Môn toán - 1 - Năm học Trường THCS Ấn Tây GV: PHAN THỊ THU BA Để thực hiện đề tài này, xuyên suốt năm học qua, tôi đã tích cực nghiên cứu các tài liệu liên quan đến chủ đề của sáng kiến kinh nghiệm, chắt góp những nội dung, ý kiến hay để bổ sung vào ý tưởng của mình, xâu chuỗi lại để lập nên dàn ý của sáng kiến kinh nghiệm này. b/ Nghiên cứu thực tế: - Với những tiết dạy thích hợp, tôi mạnh dạn đưa một số trò chơi Toán học vào thực để hiện ( Chủ yếu là những trò chơi bản thân tự đặt, tự chế ). Ghi chép lại những thành công và thất bại, những ưu điểm và hạn chế để tiết sau thực hiện hoàn chỉnh hơn, hiệu quả hơn. - Nhờ đồng nghiệp dự giờ tiết dạy có tổ chức trò chơi, để tranh thủ những ý kiến hay, những ý kiến có lợi cho đề tài. - Xem xét, so sánh hiệu quả về mặt tư tưởng, tâm lí học sinh và chất lượng tiết dạy giữa tiết dạy có tổ chức trò chơi và cũng tiết dạy đó ở lớp khác nhưng không có tổ chức trò chơi Toán học. II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: 1. Cách tổ chức trò chơi trong tiết dạy học Toán: a/ Những điều cần thiết khi tổ chức trò chơi trong tiết dạy Toán: Giáo viên bộ môn là người đóng vai trò hướng dẫn, là trung tâm thu hút học sinh tham gia, và là trọng tài của các trò chơi. Do vậy giáo viên cần lưu ý một số vấn đề sau: - Giáo viên phải có phong thái chững chạc, nghiêm túc nhưng lại hết sức vui vẻ, gần gũi, hòa đồng với các em. Sáng kiến kinh nghiệm-Môn toán - 3 - Năm học Trường THCS Ấn Tây GV: PHAN THỊ THU BA c/ Hướng dẫn cách chơi: - Trước hết, giáo viên phải ổn định được các đội chơi, người chơi cho phù hợp, cân đối lực lượng. - Giới thiệu trò chơi, cách chơi: Đây là khâu rất quan trọng, giáo viên nên giới thiệu trò chơi một cách ngắn gọn, súc tích, dễ hiểu, thu hút và hấp dẫn người chơi (Có những trò chơi khó thì giáo viên phải cho chơi thử trước). - Động viên học sinh chơi nhiệt tình, hết mình .Song, phải đảm bảo nề nếp, nội qui nhà trường. 2. Một số trò chơi điển hình trong tiết dạy học Toán: Khi thực hiện các trò chơi, để thuận tiện cho việc di chuyển của các đội chơi một cách nhanh chóng, tiết kiệm thời gian, mỗi lớp có thể chia từ 9 đến 10 đội chơi, mỗi đội từ 4 đến 5 người (Theo cấu trúc bàn có 2 chỗ ngồi). Các ví dụ ở trong những trò chơi dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo, giáo viên có thể linh hoạt bố trí nội dung chơi cho phù hợp với lớp mình đang giảng dạy. 2.1 Trò chơi “Chung sức”: a/ Mục đích: - Rèn luyện tính trách nhiệm, cộng đồng cho học sinh. - Thay vì dùng phương pháp thảo luận nhóm bình thường mà chúng ta thường hay sử dụng, thì trò chơi “Chung sức” sẽ giúp học sinh thảo luận nhóm một cách nhẹ nhàng, hiệu quả, không bị gò ép, rập khuôn. - Nhờ sự “Chung sức” của mỗi đội chơi, nhất là sự đóng góp, diễn giải của Sáng kiến kinh nghiệm-Môn toán - 5 - Năm học Trường THCS Ấn Tây GV: PHAN THỊ THU BA 2 2 56 1 1 0 5.5 1 3 . 3 , và các đáp án tương ứng là: 3 , , 8 , 2 5 : 2 1 , 2 3 1 1 16 , - , 1, , -27, 25. 489 2.2 Trò chơi “Thử tài thông minh”: a/ Mục đích: - Rèn luyện óc tư duy , sáng tạo, kích thích niềm đam mê học tập cho học sinh. - Thực tế hóa kiến thức vừa học, thông qua những bài toán có hình ảnh trực quan sinh động. b/ Chuẩn bị: - Giáo viên chuẩn bị một số yêu cầu cần thiết ghi sẵn lên bảng phụ. - Học sinh chuẩn bị bảng nhóm, bút lông. c/ Cách chơi: - Sau tiết dạy, giáo viên đưa nội dung cần chơi lên bảng (Nên chọn các bài toán có hình ảnh, hoặc có mẹo nhỏ). - Học sinh các đội hội ý trong 3 phút. - Cho các đội cử người lên bảng (Hoặc đứng tại chỗ) đưa ra đáp án của đội mình. - Giáo viên đưa ra đáp án để quyết định sự thắng thua của các đội. d/ Ví dụ: Khi dạy bài: “Ghi số tự nhiên” (Tiết 3 – Số học 6), giáo viên có thể cho một bài tập về số La Mã như sau: Có 9 que diêm được sắp xếp theo hình dưới đây: Sáng kiến kinh nghiệm-Môn toán - 7 - Năm học Trường THCS Ấn Tây GV: PHAN THỊ THU BA - Học sinh thực hiện việc sưu tầm hoặc sáng tác trong 5 phút, sau đó các đội lần lượt đọc các “Tác phẩm” của mình lên cho cả lớp cùng nghe. - Bài “Vè” nào hay, đúng trọng tâm, Suôn vần, Suôn điệu, dễ nhớ thì đội đó sẽ giành phần thắng. d/ Ví dụ: Khi dạy bài: “Diện tích hình thang” (Tiết 33 – Hình học 8), để nhớ công thức tính diện tích hình thang, học sinh có thể sáng tác một số bài “Vè” đại loại như: “Muốn tính diện tích hình thang, đáy lớn đáy bé ta mang cộng vào, rồi đem nhân với chiều cao , chia đôi lấy nửa thế nào cũng ra”. Hoặc khi dạy bài: “Diện tích hình thoi” (Tiết 34 – Hình học 8), bài “Vè” có thể là: “Muốn tính diện tích hình thoi, tích hai đường chéo chia đôi ra liền”. Tương tự khi dạy bài: “Tỉ số lượng giác của góc nhọn” (Tiết 56 – Hình học 9), bài “Vè” để nhớ các tỉ số lượng giác của góc nhọn có thể được ghi là: “Sin đi học, cos không hư, tang đoàn kết, cotang kết đoàn”, hoặc: “Tìm sin lấy đối chia huyền, cosin hai cạnh kề huyền chia nhau, còn tang ta hãy tính mau, đối trên kề dưới chia ngay ra liền” 2.4 Trò chơi “Cùng nhau leo núi”: a/ Mục đích: - Rèn luyện kĩ năng tính toán cho học sinh. - Thu hút số đông học sinh tích cực, nhiệt tình học tập. b/ Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị trước một số bài tập liên quan đến bài học theo cấp độ từ dễ đến khó. c/ Cách chơi: Sáng kiến kinh nghiệm-Môn toán - 9 - Năm học Trường THCS Ấn Tây GV: PHAN THỊ THU BA b/ Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị sẵn một số bài toán có lời giải sai ở một vài bước trên bảng phụ (bố trí những chỗ sai mà học sinh thường hay mắc phải). c/ Cách chơi: - Tùy lúc thích hợp của tiết học, giáo viên đưa bài toán có lời giải như đã nói ở trên lên bảng chính. - Các đội hội ý trong 3 phút để truy tìm ra chỗ chưa chính xác của bài giải. - Đội chiến thắng là đội tìm ra trước những chỗ sai và giải lại chính xác. d/ Ví dụ: - Khi dạy bài: “Biến đổi đơn giản biểu thức chứa căn thức bậc hai” (Tiết 9 - đại số 9), giáo viên có thể đưa ra lời giải của một bài toán rút gọn như sau: 2 A = 2 x + 2x +1 ; x -1 x +1 2 A = 2 x 1 x 1 2 A = x +1 = 2 x +1 Cho học sinh các đội cùng nhau bàn bạc, trao đổi để tìm ra những chỗ bài sai của toán trên. Hoặc khi dạy bài: “Một số hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông” (Tiết 1,2 – Hình học 9), giáo viên yêu cầu học sinh các đội cùng nhau mổ xẻ, tranh luận để tìm ra chỗ chưa chính xác của lời giải bài toán dưới đây: Tìm x; y trong hình vẽ sau: A 6 8 x y B H C Sáng kiến kinh nghiệm-Môn toán - 11 - Năm học Trường THCS Ấn Tây GV: PHAN THỊ THU BA Khi dạy xong bài: “Đơn thức đồng dạng” (Tiết 54 – Đại số 7), giáo viên ghi sẵn lên bảng phụ hàng loạt đơn thức, yêu cầu học sinh các đội ghi ra những đơn thức đồng dạng lên bảng nhóm của mình, đội nào thực hiện nhanh hơn và tìm ra được nhiều đơn thức đồng dạng hơn, đội đó sẽ chiến thắng. Hoặc khi dạy xong bài: “Tứ giác nội tiếp” (Tiết 48 – Hình học 9), giáo viên cho học sinh các đội tìm ra những tứ giác nội tiếp được đường tròn trong các hình như: Hình thang, hình thang vuông, hình thang cân, hình bình hành, hình thoi, hình chữ nhật, hình vuông, tứ giác có hai đường chéo bằng nhau, tứ giác có hai đường chéo vuông góc,.Đội chiến thắng là đội tìm ra nhiều và chính xác hơn các tứ giác nội tiếp đường tròn. 2.7 Trò chơi “Giúp bạn”: a/ Mục đích: - Đây là trò chơi rất đơn giản nhưng giáo dục rất cao tinh thần đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau trong học tập, đặc biệt là tinh thần giúp đỡ nắm các bạn học sinh yếu kém được kiến thức một cách khá thuận lợi. - Tạo cơ hội và sự mạnh dạn lên bảng, cơ hội đem về điểm số cho đối tượng học sinh yếu kém. b/ Chuẩn bị: Học sinh mang theo bảng nhóm, bút lông. c/ Cách chơi: - Giáo viên đưa ra một số bài tập củng cố kiến thức vừa học, các đội hội ý, thảo luận trong 5 phút. - Những em học sinh khá giỏi có trách nhiệm diễn giải, chỉ bày cho cả nhóm đều hiểu nội dung mà giáo viên yêu cầu, sau đó cử những bạn học sinh yếu kém lên bảng trình bày lại. Sáng kiến kinh nghiệm-Môn toán - 13 - Năm học Trường THCS Ấn Tây GV: PHAN THỊ THU BA 2.9 Trò chơi “Từ điển Hán Việt”: a/ Mục đích: Giúp học sinh tìm tòi, hiểu được một cách tương đối các từ Hán Việt quan trọng có trong bài học, từ đó các em nắm được mục tiêu của bài học tường tận hơn, vui thích học môn Toán hơn. b/ Chuẩn bị: Giáo viên lọc sẵn những từ Hán Việt quan trọng của bài ghi lên bảng phụ. c/ Cách chơi: - Khi dạy các tiết toán có chứa các từ Hán Việt quan trọng cần làm rõ nghĩa, giáo viên đưa các từ Hán Việt đó lên bảng, yêu cầu các đội họp các thành viên mình lại để giải nghĩa, ghi lên bảng nhóm. - Các đội đưa bảng nhóm gắn lên bảng lớp, giáo viên lần lượt kiểm tra, sửa sai cho từng đội. - Đội nào làm rõ nghĩa, sát nghĩa hơn đội đó sẽ giành thắng lợi trong trò chơi này. d/ Ví dụ: - Khi dạy bài: “Quy đồng mẫu nhiều phân số” (Tiết 75 – Số học 6), các đội chơi cần tập trung giải rõ nghĩa thế nào là: “Quy đồng mẫu” ( Đưa về cùng mẫu). Hoặc khi dạy bài: “Vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn” (Tiết 25 – Hình học 9), giáo viên cho học sinh làm rõ nghĩa cụm từ “Tiếp tuyến”, “Tiếp điểm” (Đối với chương trình toán THCS, tạm dịch: “Tuyến” là đường thẳng, “Tiếp” là tiếp xúc). 2.10 Trò chơi “Nhà sáng tạo trẻ”: a/ Mục đích: Sáng kiến kinh nghiệm-Môn toán - 15 - Năm học
File đính kèm:
- skkn_xay_dung_lop_hoc_than_thien_hoc_sinh_tich_cuc_thong_qua.docx