SKKN Xây dựng và dạy, học theo chủ đề tích hợp liên môn trong dạy, học Địa lí Lớp 9 theo định hướng phát triển năng lực học sinh

doc 38 trang sklop9 01/08/2024 630
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "SKKN Xây dựng và dạy, học theo chủ đề tích hợp liên môn trong dạy, học Địa lí Lớp 9 theo định hướng phát triển năng lực học sinh", để tải tài liệu gốc về máy hãy click vào nút Download ở trên.

Tóm tắt nội dung tài liệu: SKKN Xây dựng và dạy, học theo chủ đề tích hợp liên môn trong dạy, học Địa lí Lớp 9 theo định hướng phát triển năng lực học sinh

SKKN Xây dựng và dạy, học theo chủ đề tích hợp liên môn trong dạy, học Địa lí Lớp 9 theo định hướng phát triển năng lực học sinh
 “Xây dựng và dạy- học theo chủ đề tích hợp liên môn trong dạy- học Địa lí 9 theo 
 định hướng phát triển năng lực học sinh.”
 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐAN PHƯỢNG
 Mã SKKN:
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
 “XÂY DỰNG VÀ DẠY- HỌC THEO CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP LIÊN MÔN 
 TRONG DẠY- HỌC ĐỊA LÍ LỚP 9 THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN 
 NĂNG LỰC HỌC SINH”
 Môn: Địa Lí
 Cấp học: THCS
 Năm học: 2016- 2017
 1/36
Z “Xây dựng và dạy- học theo chủ đề tích hợp liên môn trong dạy- học Địa lí 9 theo 
 định hướng phát triển năng lực học sinh.”
 5. Tích hợp môn Giáo dục công dân trong dạy học Địa lí 9 :
 IV. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH TÍCH HỢP LIÊN MÔN TRONG DẠY HỌC 
ĐỊA LÍ CÓ HIỆU QUẢ :
 V. NHỮNG ĐIỀU CẦN LƯU Ý KHI TÍCH HỢP KIẾN THỨC LIÊN MÔN 
TRONG DẠY HỌC ĐỊA LÍ: 
 VI. VẬN DỤNG CỤ THỂ TRONG DẠY- HỌC ĐỊA LÍ 9 :
 CHƯƠNG IV. KẾT QUẢ THỰC HIỆN CÓ SO SÁNH ĐỐI CHỨNG:
 PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
 I. KẾT LUẬN KHOA HỌC: 
 II. NHỮNG KHUYẾN NGHỊ SAU QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI:
 TÀI LIỆU THAM KHẢO:
 3/36
Z “Xây dựng và dạy- học theo chủ đề tích hợp liên môn trong dạy- học Địa lí 9 theo 
 định hướng phát triển năng lực học sinh.”
 Trên cơ sở tìm tòi những tư liệu về bảo vệ môi trường, thu thập thông tin qua 
báo đài và internet, đặt biệt là nắm bắt về phương pháp dạy học tích hợp nằm trong 
lộ trình đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá ở các trường 
phổ thông theo định hướng phát triển năng lực của học sinh trên tinh thần Nghị 
quyết 29 - NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, trong đó tăng 
cường năng lực dạy học theo hướng “tích hợp liên môn” là một trong những vấn đề 
cần ưu tiên. 
 2. Cơ sở thực tiễn:
 Nhìn chung, hiện nay trên thế giới có hai xu hướng tích hợp liên môn vào 
trong quá trình dạy học:
 Xu hướng thứ nhất là tích hợp các môn học thuộc lĩnh vực khoa học xã hội 
như Lịch sử, Địa lí, Giáo dục công dân hoặc các môn thuộc lĩnh vực khoa học tự 
nhiên như Lý, Hóa, Sinhđể tạo thành môn học mới với hình thức tích hợp nội 
môn, liên môn. Xu hướng này được nhiều nước trên thế giới áp dụng.
 Xu hướng thứ hai là thực hiện quan điểm tích hợp xuyên môn. 
 Nằm trong lộ trình đổi mới đồng bộ phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh 
giá ở các trường phổ thông theo định hướng phát triển năng lực của học sinh trên 
tinh thần Nghị quyết 29 - NQ/TƯ về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào 
tạo. Bộ giáo dục và đào tạo đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục khuyến khích giáo viên 
dạy học theo hướng “tích hợp, liên môn”. 
 Hưởng ứng tích cực Nghị quyết 29-NQ/TƯ và nhằm giúp đổi mới phương 
pháp dạy- học theo hướng phát triển năng lực của học sinh tôi đã chọn nghiên cứu 
phương pháp dạy- học theo chủ đề tích hợp liên môn trong dạy- học Địa lí 9 nhằm 
phát triển năng lực học sinh. 
 II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
 Khi chọn đề tài “Xây dựng và dạy- học theo chủ đề tích hợp liên môn trong 
dạy- học Địa lí 9 theo định hướng phát triển năng lực của học sinh” tôi muốn 
đưa ra một số kinh nghiệm của mình trong quá trình giảng dạy mà tôi đã thực hiện 
trong những năm qua với mong muốn: 
 Thứ nhất: Giúp giáo viên hiểu sâu sắc những vấn đề về lí luận và cách xây 
dựng chủ đề liên môn, dạy- học theo hướng tích hợp liên môn , đổi mới kiểm tra 
đánh giá theo hướng phát triển năng lự học sinh để nâng cao hiệu quả dạy- học. 
 Thứ hai: Tạo cho học sinh những cảm xúc mới, tác động mạnh mẽ đến tư 
tưởng, tình cảm của các em, đem lại hiệu quả giáo dục tích hợp sâu sắc, nâng cao 
năng lực cá nhân của học sinh. Đồng thời, tập dượt cho học sinh vận dụng kiến 
thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn trong đời sống xã hội. Từ đó 
phát triển năng lực sống tự lập để chuẩn bị làm công dân có trách nhiệm. 
 III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
 Đối tượng nghiên cứu của đề tài là phương pháp xây dựng và dạy- học theo 
chủ đề tích hợp liên môn nhằm phát triển năng lực của học sinh.
 5/36
Z “Xây dựng và dạy- học theo chủ đề tích hợp liên môn trong dạy- học Địa lí 9 theo 
 định hướng phát triển năng lực học sinh.”
 VI. PHẠM VI VÀ KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU
 Thời gian nghiên cứu của đề tài là bắt đầu từ ngày 15 tháng 8 năm 2016 đến 
hết 18 tháng 4 năm 2017.
 Đề tài này có thể thực hiện rộng rãi trong tất cả các khối lớp ở trường trung 
học cơ sở.
 PHẦN THỨ HAI: NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
I.Những vấn đề khái quát về dạy- học tích hợp:
1. Thế nào là dạy học tích hợp liên môn:
 Dạy học tích hợp liên môn xuất phát từ yêu cầu đổi mới phương pháp dạy 
học và kiểm tra đánh giá theo hướng phát triển năng lực của học sinh, đòi hỏi học 
sinh không chỉ học thuộc, nắm vững nội dung kiến thức mà phải tăng cường vận 
dụng kiến thức đã học vào giải quyết vấn đề trong thực tiễn cuộc sống. 
 Khi giải quyết một vấn đề trong thực tiễn đòi hỏi học sinh phải vận dụng 
kiến thức tổng hợp của nhiều môn học. Vì vậy, dạy học cần phải tăng cường theo 
hướng tích hợp liên môn.
 Dạy học tích hợp là đưa những nội dung giáo dục có liên quan vào quá trình 
dạy học như tích hợp giáo dục đạo đức, lối sống; giáo dục pháp luật; giáo dục chủ 
quyền quốc gia về biên giới, biển, đảo; giáo dục an toàn giao thông
 Dạy học liên môn là phải xác định được các nội dung kiến thức liên quan đến 
hai hay nhiều môn học để dạy học, tránh việc học sinh phải học lại nhiều lần cùng 
một nội dung kiến thức ở các môn học khác nhau. Đối với những kiến thức liên 
môn nhưng có một môn học chiếm ưu thế thì có thể bố trí dạy trong chương trình 
môn đó và không dạy lại ở các môn khác.
 7/36
Z “Xây dựng và dạy- học theo chủ đề tích hợp liên môn trong dạy- học Địa lí 9 theo 
 định hướng phát triển năng lực học sinh.”
II. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực :
1. Năng lực là gì :
 - Năng lực là khả năng làm chủ những hệ thống kiến thức, kỹ năng, thái độ và vận 
hành (kết nối) chúng một cách hợp lý vào thực hiện thành công nhiệm vụ hoặc giải 
quyết hiệu quả vấn đề đặt ra của cuộc sống”
- Năng lực học sinh: Là khả năng làm chủ những hệ thống kiến thức, kỹ năng, thái 
độ... phù hợp với lứa tuổi và vận hành (kết nối) chúng một cách hợp lý vào thực 
hiện thành công nhiệm vụ học tập, giải quyết hiệu quả những vấn đề đặt ra cho 
chính các em trong cuộc sống. 
2. Các năng lực cốt lõi của học sinh:
Các năng lực cốt lõi cần hình thành được cho HS:
 1. Năng lực tự học; 
 2. Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo; 
 3. Năng lực thẩm mỹ. 
 4. Năng lực ngôn ngữ và giao tiếp; 
 5. Năng lực hợp tác; 
 6. Năng lực tính toán; 
 7. Năng lực công nghệ thông tin và truyền thông(ICT)
 8. Năng lực thể chất 
3. Đánh giá năng lực người học:
 9/36
Z “Xây dựng và dạy- học theo chủ đề tích hợp liên môn trong dạy- học Địa lí 9 theo 
 định hướng phát triển năng lực học sinh.”
 Mục đích/mục tiêu: Đánh giá để phát triển học tập hoặc 
Bước 1: Xác định mục đánh giá để giải trình
đích/ mục tiêu, loại Loại hình: Đánh giá chẩn đoán/thường xuyên hoặc tổng kết; 
hình, cấp độ/ phạm vi Đánh giá không chính thức hoặc chính thức...
đánh giá Cấp độ/phạm vi: Đánh giá trên lớp 
 Thời điểm: 
 Đầu khóa học, 
Bước 2: Xác định thời Trong quá trình dạy học, hoặc 
điểm đánh giá Cuối một quá trình dạy học
 Nội dung: 
 Đánh giá kiến thức môn học, kỹ năng môn học, thành tích 
 học tập, sự tiến bộ.
 Đánh giá năng lực thực hiện nhiệm vụ 
 Đánh giá các năng lực nhận thức: năng lực suy luận lô gic, 
Bước 3: Xác định nội 
 tư duy phê phán, năng lực giải quyết vấn đề
dung cần đánh giá, cấu 
 Đánh giá các năng lực phi nhận thức: năng lực vượt khó 
trúc/thành tố nào cần 
 (AQ); chỉ số đam mê (PQ); chỉ số đạo đức (MQ); 
đánh giá
 Đánh giá các nét nhân cách: thái độ lạc quan, giá trị sống, 
 hạnh kiểm
 Phương pháp: 
 Đánh giá bằng quan sát 
 Đánh giá bằng phỏng vấn/vấn đáp, thảo luận nhóm, hội thảo 
 Bài kiểm tra viết do giáo viên soạn hoặc bài kiểm tra chuẩn 
 hóa 
Bước 4: Xác định Đánh giá bằng cách thực hiện bài tập, dự án hoặc trả lời câu 
phương pháp đánh giá, hỏi 
loại thông tin cần có Đánh giá bằng trắc nghiệm khách quan, bài tự luận, hoặc 
 đánh giá thực hành 
 Phương pháp truyền thống hoặc không truyền thống/xác 
 thực 
 Loại thông tin: điểm số, thứ bậc hoặc nhận xét về năng lực 
 trong từng môn học hoặc về năng lực chung 
 11/36
Z “Xây dựng và dạy- học theo chủ đề tích hợp liên môn trong dạy- học Địa lí 9 theo 
 định hướng phát triển năng lực học sinh.”
 Viết báo cáo kết quả đánh giá và đưa ra:
Bước 8: Tổng hợp kết Nhận định dựa theo chuẩn lứa tuổi/chuẩn lớp học 
quả viết thành báo cáo Nhận định dựa theo tiêu chí và bậc phát triển 
và xác định phương Nhận định dựa theo mục tiêu, tiêu chuẩn đầu ra 
thức giải thích kết quả Nhận định dựa theo ưu tiên của cá nhân học sinh 
đánh giá
 Phản hồi: 
Bước 9: Xác định Cung cấp điểm số 
phương thức công bố Nhận định, nhận xét 
và phản hồi kết quả Miêu tả mức năng lực đạt được 
cho các đối tượng khác 
nhau
 CHƯƠNG II . THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 
I. TÌNH TRẠNG THỰC TẾ KHI CHƯA THỰC HIỆN ĐỀ TÀI 
 Hiện nay, đội ngũ giáo viên đã và đang rất tích cực trong việc đổi mới 
phương pháp dạy học, vận dụng quan điểm dạy học liên môn vào giảng dạy các bộ 
môn để nâng cao hơn nữa hiệu quả giáo dục tạo nên sự thay đổi đáng kể về chất 
lượng dạy-học nói chung và bộ môn Địa lí nói riêng. Bản thân tôi là một giáo viên 
trực tiếp giảng dạy ở trường trung học cơ sở, sau khi tiến hành khảo sát lấy ý kiến 
thực tế từ giáo viên dạy môn Địa lí cũng như ý kiến của các em học sinh và một số 
bạn bè đồng nghiệp tôi nhận thấy thực tế tích hợp liên môn trong dạy học Địa lí 
hiện nay như sau:
1. Thuận lợi 
a. Về phía giáo viên :
 Trong quá trình dạy học môn Địa lí, giáo viên vẫn thường xuyên phải dạy 
những kiến thức có liên quan đến các môn học khác đặc biệt là môn Ngữ văn, Lịch 
sử, Giáo dục công dân...Vì vậy, bản thân giáo viên đã có những hiểu biết cơ bản về 
những kiến thức môn học liên quan. 
 Bản thân mỗi giáo viên cũng đang tích cực đổi mới phương pháp dạy học và 
kiểm tra, đánh giá học sinh theo hướng phát triển năng lực, sinh hoạt tổ, nhóm 
chuyên môn thường xuyên. Vì vậy, giáo viên các bộ môn liên quan đến môn Địa lí 
có điều kiện và chủ động hơn trong sự phối hợp, hỗ trợ nhau trong dạy học.
 Cơ sở vật chất các nhà trường ngày càng được quan tâm, nâng cấp. Phương 
tiện, thiết bị dạy học ngày càng hiện đại như máy chiếu, máy vi tính được kết nối 
mạng internet, sự phát triển của công nghệ thông tin, sự hiểu biết của giáo viên... là 
điều kiện thuận lợi để giáo viên thực hiện dạy học tích hợp liên môn. 
 Đội ngũ giáo viên dạy Địa lí hiện nay được tập huấn trang bị về cơ sở lý 
 13/36
Z

File đính kèm:

  • docskkn_xay_dung_va_day_hoc_theo_chu_de_tich_hop_lien_mon_trong.doc